Türk Dünyası Gənclər Birliyi İcraiyyə Komitəsinin yeni sədri Bülent Aksoy: "Türk dünyasının başlıca problem Qarabağ dərdidir"
Bu həftənin əvvəlində Bakıda keçirilən Türk Dünyası Gənclər Birliyinin növbəti - VIII Liderlər Toplantısında qurumun yeni rəhbərliyi formalaşdırılıb. Birliyin İcraiyyə Komitəsinin yeni seçilən sədri, doktor Bülent Aksoy "Ekspress"ə müsahibəsində təşkilatın fəaliyyəti və gələcək planları barədə danışıb. Qeyd edək ki, B.Aksoy Türkiyənin qocaman təşkilatlarından olan Türk Ocaqları baş katibinin müavinidir. Bu baxımdan, ona ilk sualımız bir müddət öncə Azərbaycanla Türkiyə arasında "sərhəd" məsələsi ilə bağlı yaşanan arzuolunmaz proseslə bağlı oldu:
- Bu olaylardan sonra Türk Ocaqları Genəl Mərkəzi və Gənclik Qolu olaraq biz açıq və birmənalı etirazımızı bildirdik. Ermənistanla sərhədlərin açılması mövzusunun son dərəcə xətalı bir qərar olduğunu, bunun yüzillər öncəyə dayanan "iki dövlət, tək millət" deyiminə zərbə vura biləcəyini xüsusi vurğuladıq. Və bu fikrimizi Türkiyə ictimaiyyətinə çatdırmaq üçün bir mətbuat açıqlaması yaydıq. Türk Ocaqlarının rəsmi veb-saytında, həmçinin 1911-ci ildən bu yana nəşr edilən "Türk Yurdu" dərgisində də genel başqanımızın bu açıqlamasını yayınladıq. Bundan başqa, Türk Ocaqları Gənclik Qolu olaraq Ermənistanla sərhədlərin açıqlamasına etiraz üçün bir imza kampaniyası başlatdıq. Bu imza kampaniyası saytımızda hələ də davam etməkdədir. www.turkocagi.org.tr saytımızı ziyarət etdiyinizdə bu kampaniya ilə qarşılaşa bilərsiniz. Biz Azərbaycan dövlətimizlə eyni fikirdəyik. Azərbaycanı ermənilərin işğalı qarşısında yalqız buraxmırıq və qardaşlarımızın haqlı mücadilələrində dəstəkləyəcəyimizi bir daha vurğulamaq istəyirəm.
- Hazırda Türk dövlətləri və toplumları arasında bir inteqrasiya prosesi getməkdədir. Türk Dövlətləri Parlament Assambleyası yaradıldı, ortaq televiziya olan TRT-Avaz yayınlanmağa başladı. Türk birliyi uğrunda 1912-ci ildən bu yana fəaliyyət göstərən Türk Ocaqlarının indi bu yöndə hansı layihələri var?
- Bildiyiniz kimi Sovetlər Birliyi dağıldıqdan sonra ikiqütblü dünyadan təkqütblü dünyaya keçildiyində Türk Dünyası ilə bağlı ilk çalışmalara başlayan milliyyətçi qurumlardan biri də Türk Ocaqları oldu. Bu məqsədlə, 1992-ci ildə Türk Ocaqlarının təşəbbüsü və dəstəyi ilə Dünya Türk Gənclər Birliyi quruldu. Dünya Türk Gənclər Birliyi 1992-ci ildən bu günədək Atlantik okeanından Çinə qədər, Sibirdən Əfqanıstana qədər olan və 10 milyon kilometrə qədər ərazini əhatə edən bu geniş coğrafiyada yerləşmiş Türkləri bir araya gətirmək, bunları yaxınlaşdırmaq kimi önəmli bir vəzifəni yerinə yetirməkdədir. İlk illərdə tanışlıq xarakteri daşıyan bu toplantılar, qurultaylar sonradan Türk Dünyasının problemlərinə çözüm axtarmaq yolunda da böyük bir boşluğu doldurmağa başladı. Türk Ocaqları Türkiyədə milliyyətçi qurumlar içərisində Türk Dünyasına ən duyarlı, ən diqqətcil təşkilatdır. Ötən əsrin əvvəlində Türk Ocaqları yaranarkən onun qurulmasında tək Türkiyənin deyil, Qafqaz və Orta Asiyadan da böyük ziyalılar iştirak ediblər. Bu mənada Azərbaycandan Əhməd Ağaoğlunu, Krımdan Yusuf Akçuranı xatırlamağımız lazımdır. Onlar da İstanbula gələrək Ziya Göyalpla və digər milliyyətçi aydınlarla Türk Ocaqlarının qurulmasında və "Türk Yurdu" dərgisinin nəşrə başlamasında önəmli addımlar atıblar. Qurulmasından indiyədək Türk Ocaqlarının Türk dünyasına ilgisi heç bir zaman azalmayıb. Təsadüfi deyil ki, Sovetlər Birliyi ilə Türkiyə ilə anlaşmaların olduğu 1918-20-ci illərdə Moskva Türk Ocaqlarının qapadılmasını türk dövlətindən istəmişdi. Və o dönəmdə Türk Ocaqları bir müddət fəaliyyətini dayandırıb. 1949-cu ildən günümüzə qədər Türk Ocaqları həm Türkiyədəki türk milliyyətçiliyi davasını, həm də Türk Dünyasına yönəlik layihələri ortaya qoyan ən əzimli təşkilatdır.
- Türk Ocaqlarının gələcəklə bağlı hansı layihələri var?
- Dünya Türk Gəncləri Birliyi Türk Ocaqlarının Türk Dünyasına yönəlik bir layihəsidir. Amma 2007-ci ildə Türkiyənin indiki prezidenti vəzifəsində başladıqda biz Türk Ocaqları mərkəz heyəti olaraq onunla görüşüb, təkliflərimizi layihə şəklində təqdim etdik. Bu layihənin əhəmiyyətli bir hissəsi Türk dünyası ilə bağlı idi. Bu təkliflərdən bir qismi artıq həyata keçirilib ki, bunlardan biri də "TRT-Avaz"dır. İnşallah, Türk dünyasının birliyinə yönəlik layihələr bundan sonra da davam edəcək.
- Adətən, Türk Birliyi ilə bağlı toplantılara, o cümlədən Dünya Türk Gəncləri Birliyinin toplantılarına qatılanların bəziləri bu səfərlərə sanki bir turist kimi gəlirlər. Qurultaylarda qaldırılan məsələləri də geri döndükdə unudurlar. Yeni vəzifənizə başladıqdan sonra nələri etməyi düşünürsünüz?
- Dediyiniz iradı qismən bölüşmək istəyirəm. Bu toplantılara qatılan nümayəndələrin bir qisminin müzakirə edilən məsələlər haqda bilgilərinin və maraqlarının olmadıqlarını təəssüflə müşahidə edirik.
- Hətta bəziləri qurultayda onlara verilən sənədləri, kitabları mehmanxanalarda qoyub gedirlər...
- Bəli, belə hallar da var. Mən 2004-cü ildən bəri Dünya Türk Gəncləri Birliyinin qurultaylarına qatılıram. Və hər zaman belə hallarla rastlaşarkən, bu haqda Türk Ocaqlarının rəhbərliyinə məlumat verirəm. Yeni seçildiyim vəzifəni layiqli bir şəkildə daşımaq üçün artıq fikrimdə müəyyən düşüncələrim var. Bunlardan biri qurultaylararası dövrdə fəaliyyətin aktiv tutulmasıdır. Bu gün Türk dünyasının önündə duran başlıca problem Azərbaycan torpaqlarının işğalının nə zaman sona çatmasıdır. Həmçinin, bu gün Türk dünyasının Kərkük, Doğu Türküstan, Güney Azərbaycan, Əfqanıstan kimi qanayan yaraları var. Bundan əlavə Rusiyadakı türksoylu xalqların assimiliyasiya və saylarının azalması kimi problemləri var. Putin iqtidara gəldikdən sonra Rusiyada imperiyapərəst siyasət tətbiq olunmağa başlayıb. Həm bu qurultaylar, həm də davamlı təmaslar vasitəsilə Sibirdə və Ural boyunda olan qardaşlarımızın öz varlıqlarını qoruyub saxlamalarını dəstəkləməyimiz gərəkdir. Türk dünyası coğrafiyası böyük olduğu üçün onun bütün problemlərini də asanlıqla və qısa zaman kəsiyində həll etmək mümkün deyil. Amma biz onlara imkanımız çatan dəstəyi verməliyik.
- Türk gəncliyi arasında mədəniyyət sahəsində əlaqələr sizi qane edirmi?
- Dünya Gənc Türk Yazarlar Birliyi təşkilatımızın təməl qurumlarından biridir. Yaxın vaxtlarda da yaranmasının 10 illiyi tamam olacaq. Bu vaxtadək Dünya Gənc Türk Yazarlar Birliyi ciddi çalışıb. Biz gənc türk yazarlarına verilən dəstəyi yeni rəhbərlik dönəmində artıracağıq. Onların bizə təqdim edəcəyi layihələrə diqqətli olacağımızı bəyan edirəm. Bu dəstək gənc yazarların görüşlərinin təşkil edilməsi, onların əsərlərinin tanıdılması şəklində ola bilər. Yetər ki, Dünya Gənc Türk Yazarlar Birliyindən bizə təkliflər gəlsin. Türk Ocaqlarında da bu işlərə dəstək verməyə hazır olduğumu bildirirəm.
Aqil CAMAL
1 Haziran 2009 Pazartesi
İran Azerileri(türklər) Seçimler Öncesinde Sokaklarda
Reformcuların Azerileri aşağılayan videoları gün yüzüne çıkınca protestolar başladı. Üç sene önce de bir karikatür yüzünden benzer olaylar çıkmış, İran hükümeti zor kullanarak Azerilerin üzerine gitmişti. Yaklaşık 10 gündür İran'da özellikle Azerbaycanlı nüfusun yoğun olduğu kuzeyde ve başkent Tahran'da son derece gergin bir atmosfer var. Bu şehirlerin çoğuna diğer bölgelerden ek güvenlik kuvvetlerinin yerleştirildi. Bu atmosferin nedenlerinden biri, eski İran cumhurbaşkanı Muhammed Hatemi ve önde gelen reformcuların internette yayılan bir görüntüsü ve bu görüntülerin Azerbaycanlıların büyük tepkisini çekmesi. Çeşitli webbloglar ve video paylaşım sitelerinde yayılan görüntülerde Hatemi, Mecid Ensari ve diğer birkaç reformcu din adamı ve siyasetçi, toplandıkları bir evde görülüyorlar. Görüntülerin başında eski cumhurbaşkanı Hatemi, nüfusunun neredeyse tamamı Azerbaycanlı olan tarihi Erdebil şehriyle ilgili anlattığı fıkrada "Hz. Fatıma ve Hz. Ali'nin evlenmeden çocuk sahibi olduklarını sanacak kadar cahil olan bir din adamını" örnek vererek "Erdebil'in bu olduğunu" söylüyor . Daha sonra söz alan başka bir din adamı ise anlattığı fıkrayla Azerbaycanlı kadınların "zinakar" olduğunu ima ediyor. İnternette yayılan bu görüntüler Azerbaycan bölgesinin her kesiminden büyük tepkilere neden oldu. Tahran, Tebriz ve Urmiye başta olmak üzere pek çok şehrin üniversitelerinde yayılan bildirilerde Hatemi'nin görüntülerden dolayı resmen özür dilemesi talep edildi. Erdebil şehrinde yayılan bildirilerde ise halk sandık başına gitmeyerek seçimleri boykot etmeye çağrıldı. İranlı Azerilerin tepkisi Azerbaycanlı nüfusun yoğun olduğu beş eyalette reformcu aday Mir Hüseyin Musevi'nin seçim çalışmalarında görev yapan halkla ilişkiler başkanı Ali Bikes, bahsedilen görüntülere tepki olarak istifasını bildirdi ve Hatemi'ye yazdığı açık mektupta bir daha hiçbir reformcu ile çalışmayacağını duyurdu. Eski cumhurbaşkanı Muhammed Hatemi, 12 Haziran'da yapılacak olan seçimlerde Mir Hüseyin Musevi'yi destekleyeceğini ilan etmişti. 20 Mayıs Çarşamba günü Tebriz şehrinde bir otelde Musevi'nin yardımcıları tarafından düzenlenen ve söz konusu görüntülerde yer alan din adamı Mecid Ensari'nin konuk olduğu oturumda bazı Azerbaycanlı üniversite öğrencileri "Haray Haray Men Türkem" (Haykırıyorum Ben Türküm) ve Farsça olarak "Hatemi Özür Dilemelidir" yazılı pankartlar açarak reformcu adayların internette yayılan görüntülerini protesto ettiler. Görgü tanıklarının ifadelerine göre reformcu adayın yardımcıları bunun üzerine Azerbaycanlı öğrencilere bıçakla saldırarak yaklaşık 10 kişiyi yaraladılar. 22 Mayıs Cuma günü ise aynı şehirde Hürremşehr kentinin işgalden kurtuluşu nedeniyle devlet tarafından düzenlenen geniş katılımlı yürüyüş, protesto gösterilerine ve güvenlik güçlerinin sert müdahelesine sahne oldu. Yürüşçülerden bir bölümünün, anadilde eğitim sloganları seslendirmesi üzerine güvenlik güçleri göz yaşartıcı gaz kullandı. Ağır yaralananların olduğu yürüyüşte aralarında Tebriz Üniversitesi öğretim görevlisi Mühendis Ali Rıza Ferşi'nin de bulunduğu yaklaşık 10 kişi gözaltına alındı. Radio Free Europe'un haberine göre "protestocular anadilde eğitim konusu dışında eski cumhurbaşkanı Hatemi'yi, Azerbaycanlılarla ilgili bir fıkra anlatırken görüntüleyen videoya da tepki gösterdiler". 23 Mayıs'ta Urmiye şehrinde yapılan protesto gösterisi ise devletin günün ilk saatlerinden itibaren iletişimi engellemek için şehrin internet bağlantılarını kesmesine neden oldu. Urmu-News sitesinin haberine göre yaklaşık 500 kişinin katıldığı gösteri, reformcu aday Mir Hüseyin Musevi'nin seçim binasının önünde başladı ve şehrin Atayi meydanına doğru devam etti. Gösterinin sonlarında bazı katılımcıların gözaltına alındığı ve polisin 20 yaşlarındaki bir genci motorla sürükleyerek yaralanmasına neden oldukları rapor edilmiştir. Öğrencilerin protestoları Aynı günlerde çeşitli şehirlerin üniversitelerinde protesto gösterileri düzenlendi. 23 Mayıs'ta Tahran'ın Şehid Recayi ve Kerec'in Öğretmenler Üniversitesinde, 24 Mayıs'ta ise Tahran Üniversitesi ve Urmiye Azad Üniversitesindeki Azerbaycanlı öğrenciler tarafından protestolar yapıldı. Kerec Öğretmenler Üniversitesindeki gösteride Farsça "Irkçılığın sağı solu yoktur", "Medeniyetler arası diyalogdan medeniyetlerin aşağılanmasına" (Hatemi, İran siyasetinde "Medeniyetler arası diyalog" söylemiyle öne çıkıyordu), "Aşağılanmaya Son, Hakaretlere Son" pankartları kaldırıldı. Urmiye Azad Üniversitesinde 100'den çok öğrencinin katıldığı protestoda da Hatemi'nin ve yetkililerin özür dilemesi istendi. Tahran Üniversitesi Edebiyat Fakültesi'nin önünde Azerbaycanlı öğrenciler tarafından düzenlenen protestoda okunan bildiride ise "meclisin ve yargının, uluslararası insan hakları doğrusultusunda çeşitli ırklara ve miliyetlere yönelik hakaretlere son verilmesini sağlayacak düzenlemeler yapması" talep edildi. Yayınlanan bildiride "reformcu cumhurbaşkanı adayları Kerrubi ve Mir Hüseyin Musevi'nin konuyla ilgili duruşlarını belli etmeleri, aksi takdirde bunun Hatemi'nin tavrını onaylamak olarak kabul edileceği" belirtildi. Yerel kaynaklardan alınan bilgilere göre başta Tebriz Azad Üniversitesi olmak üzere Azerbaycan'daki diğer üniversitelerin öğrencileri, reformcu adayların bölgeye yapılacak ziyaretlerinde protestolar düzenlemeleri halinde tutuklanmakla tehdit edildiler. Mir Hüseyin Musevi'nin 25 Mayıs'ta Tebriz'i ziyaret etmesi bekleniyor. İran İslami Şura Meclisi Erdebil milletvekili Seyyed Kazem Musevi 24 Mayıs Pazar günü Fars Haber Ajansıyla yaptığı röportajda Hatemi'nin Azerbaycanlılardan özür dilemesi gerektğini ifade etti. Böylece halkın tepkisi meclise de yansımış oldu. Hükumete yakın olan "Baztab Online" haber sitesi 18 Mayıs 2009 tarihli haberinde yetkililerin, konunun Azerbaycan bölgesinde geniş çaplı olaylara neden olmasından endişe ettiklerini yazmıştı. Karikatür krizi Tırmanan bu gerginlik, 2006 Mayıs karikatür protestolarının üçüncü yıldönümüne denk geldi. 12 Mayıs 2006 günü ülkenin resmi haber ajansına bağlı "İran" gazetesinin Cuma ekinde "Hamamböceklerinin bizi böcekleştirmemeleri için ne yapmalıyız?" başlıklı bir yazı yayınlanmış, yazıya ait karikatürlerde ise Azerbaycan Türkçesinde konuşan bir hamamböceği çizilmişti. Karikatürün yanındaki paragrafta hamamböceklerinin "insan dili"nden anlamadıkları açıklanıyor ve soylarını tüketme yolları "mizahi" bir dille anlatılıyordu. Bu aşağılayıcı yazı ve karikatürün yayınlanmasından hemen sonra Tebriz, Urmiye, Zenjan, Erdebil ve Tahran üniversitelerindeki Azerbaycanlı öğrenciler protesto gösterileri ve açlık grevi başlattılar. Ancak kültür bakanının susması, ve İran gazetesinin özür dilemekte gecikmesi halkı sokaklara döktü. Onbinlerce Azerbaycanlı, İran'ın dört bir yanında ayrımcılığı protesto edip kimlik haklarını talep ettiler. Uluslararası anlaşmalara göre, devlet güvenlik güçlerinin hiçbir durumda sivillere ateş açma hakkı yoktur, ancak ne yazık ki İran devleti insan hakları ihlallerine bir yenisini daha ekleyerek Azerbaycan bölgesindeki gösterileri şiddet kullanarak bastırdı. İran İslam Cumhuriyeti Anayasasının 27. maddesine göre " İslam'ın temel ilkelerine karşı olmamak şartıyla silah taşınmaksızın yapılacak her türlü toplantı ve gösteri yürüyüşü serbesttir". İnsan Hakları Evrensel Beyannamesinin 20. maddesine göre ise "Herkesin silahsız ve saldırısız toplanma, dernek kurma ve derneğe katılma özgürlüğü vardır". Bu yasalara rağmen İran Devleti dört koldan silahlı kuvvetlerini devreye sokarak (gönüllü milis teşkilatı Besic, Devrim Muhafızları, polis ve asker) 22, 23 ve 25 Mayıs 2006 tarihlerinde Azerbaycan bölgesinin çeşitli şehirlerinde, temel insan haklarını talep etmek için toplanan protestocuların üstüne ateş açıp gösterileri kana buladı. Azerbaycan İnsan Hakları Şurası'nın raporları ve "Türkiye'deki Güney Azerbaycanlı Öğrenciler Federasyonu"nun bültenine göre protestoculardan yüzlercesi yaralandı, yüzlercesi gözaltına alındı ve onlarcası hayatını kaybetti. 22 Mayıs 2006 günü Doğu Azerbaycan eyaletinin başkenti Tebriz'de düzenlenen protestolarda hayatını kaybedenlerin sayısı 5-10 arasında tahmin edilmiştir. Tebriz'in İmamiye mahallesindeki faallerden olan Rıza Mir Agapur Dervişi, İran polisinin cop darbeleri sonucu ağır yaralanmış ve hastahaneye yattıktan üç gün sonra hayatını kaybetmiştir. Aynı şehrin Pervaz Mahallesinden Behzad Sebuhinejadin işkence edilmiş ve ellerinde kelepçe izleri bulunan naaşı, 24 Mayıs 2006 günü Tebriz'de Şah Gölü'nün kenarında bulundu. 23 Mayıs 2006'da Batı Azerbaycan'ın başkenti Urmiye'deki gösterilerde 22 yaşındaki üniversite öğrencisi Ferzad Esedpur ve Ayvaz Seyyahi, güvenlik güçlerinin müdahelesi sonucu hayatını kaybetti. 27 Mayıs'ta Erdebil'de protesto gösterilerinde çıkan olaylarda en az 3 kişinin hayatını kaybettiği belirtilmektedir. Doğu Azerbaycan eyaletindeki Merend şehrinde ise Mühendis Mecid Müezzin isimli bir vatandaş başına aldığı cop darbeleri nedeniyle beyin kanaması geçirip yaşamını yitirmiştir. Erdebil eyaletine bağlı Meşkinşehr'de protestonun en ön safındaki 23 yaşındaki Celil Abidi isimli bir genç, rütbeli bir polisin doğrudan başına ateş etmesiyle hayatını kaybetmiş, ailesinin avukatı Saleh Kamrani ise tutuklanmıştır. BBC'nin Farsça bölümünün yaptığı röportaja göre devlet yetkilileri aileyi olayı duyurmamaları konusunda tehdit etmiş ve naaşı geç teslim etmiştir. Devletin göstericilere en sert müdalede bulunduğu yer ise Batı Azerbaycan'ın Sulduz (Negede) şehri oldu. Sulduz'da 25 Mayıs 2006 günü yapılan gösterilerde polis ve Devrim Muhafızları'nın (Sepah Pasdaran) halka ateş açması sonucu en az 13 vatandaş hayatını yitirdi. 39 yaşındaki üç çocuk babası Esger Kasımi, 65 yaşındaki Mehmed Ali Cennetniya, 35 yaşındaki Himmet Esimzade, 25 yaşındaki Tevhid Azeriyun, Yahya Novruzi, Alirıza Gulipur, Habib Rezevi, Hamza Niyazi, Esger Şikari, 16 yaşındaki Hüseyin Fethipur ve ismi tespit edilemeyen 15 yaşında bir genç devlet güvenlik güçleri tarafından öldürüldü. Sulduz'da hayatını kaybedenlerden dördünün (Himmet Esimzade, Tevhid Azeriyun, Esger Kasımi ve Hüseyin Fethipur) ailelerinin, güvenlik güçleri aleyhine yaptıkları suç duyurusu bir buçuk yıl boyunca cevapsız kaldı. Aralarında komutan ve albayların da bulunduğu 20 sanıklı dava ise sonuçlanamadı. Adı geçen aileler şehrin Ettelaat (istihbarat ve güvenlik teşkilatı) memurları tarafından, kayıplarının mezarları başında topluca anma törenleri düzenlememeleri konusunda uyarıldıklarını açıkladılar. Meşkinşehr'de hayatını kaybeden 23 yaşındaki Celil Abedi'nin yakını, BBC'nin Farsça bölümünün yaptığı röportajda devletin baskısını bu sözlerle ifade etti: "Naaşını geç teslim ettiler....Bize yasımızı bile sessizce tutmamızı söylediler.Gönül rahatlığıyla ağlayamadık bile." Hakkını demokratik yollarla arayan halkın, devlet güçlerinin saldırgan müdahelesiyle karşılaştığı ayaklanma, İran'daki Azerbaycan toplumunun hafızasında derin izler bıraktı. Olayların birçok şehirde yürüyüşlerle anıldığı 1. yıldönümünde de pek çok gözaltı ve işkence vakası yaşandı. Geçtiğimiz yıl ise devlet yeniden anma gösterilerinin düzenlenmesini engellemek için haftalar öncesinden Azerbaycan bölgesine ek güvenlik güçlerini sevk etti. Hatemi ve reformcuların video görüntülerinin yayılmasının ise 2009'daki yıldönümüne denk gelmesi, devletin endişesini arttırdı. Bu iki olay, Azerbaycan Türklerine yönelik aşağılamaların İran-Fars kültüründe ne derece yaygın olduğunu bir kez daha kanıtlamış oldu. Zira ırkçılığa varan deyimler ve dozu ayarlanamayan fıkralar, ülkenin en medeni görünen siyasetçileri ve sözde entellektüelleri tarafından bile benimsenmiş görünüyor.(SZ/EÜ)
Ermənistanda seçki məntəqəsində atışma baş verib
"Çiçəklənən Ermənistan" partiyasının nümayəndəsinə atəş açılıb
Bu gün İrəvan ağsaqqallar şurasına keçirilən seçkidə növbəti insident baş verib. “Armtoday” saytının Lragir qəzetinə istinadən verdiyi məlumata görə, Hop Nork icmasıın seçki məntəqlərindən birində “Çiçəklənən Ermənistan” partiyasının nümayəndəsinə atəş açılıb. Bundan başqa, Respublika partiyasının nümayəndəsinə də atəş açılması barədə məlumat var.
Hələlik rəsmi şəxslər verilən informasiyanı təsdiqləməyiblər.
Müxalifətin nümayəndələri artıq səsvermə prosesi zamanı çoxsaylı qanun pozuntuları barədə bəyanatla çıxış ediblər. Qanun pozuntuları əsasən üç istiqamətdə edilir: jurnalistlər və müxalifət nümayəndələrinə qarşı zorakılıq, vilayət sakinlərinin səsverməsi, təkrar və açıq səsvermə.
Bununla yanaşı, koalisiya nümayəndələri seçkinin sakit keçdiyini bildirirlər və heç bir qanun pozuntusu qeydə almadıqlarını deyirlər.
Xatırladaq ki, bu gün seçki məntəqələrindən birində jurnalistlər döyülməsi də qeydə alınıb. Ermənistan parlamentinin deputatı Levon Sarkisyan mühafizəçilərinə müxalif yönümlü qəzet jurnalistlərinin seçki məntəqəsindən çıxarılmasını əmr edib. İnsident 9/1 saylı seçki məntəqəsində baş verib. Mühafizəçilər jurnalistləri seçki məntəqəsindən çıxarmağa çalışıblar. Jurnalistlər əvvəlcə döyülüblər, daha sonra isə onların diktofonları, mobil telefonları əllərindən alınıb və seçki məntəqələrindən çıxarılıblar. İnsident nəticəsində “Çorrord İşxanutyan” qəzetinin müxbiri Qoar Veziryan, “Ayk” qəzetinin müxbiri Tatev Mesropyan və “Jamanak” qəzetinin müxbiri Marine Xaratyan müxtəlif dərəcəli xəsarət alıblar.
Qeyd edək ki, bu gün Ermənistanın paytaxtı İrəvan şəhərinin ağsaqqallar şurasına seçki keçirilir. Yerli vaxtla saat 8.00-da 438 seçki məntəqəsi seçicilərin üzünə açılıb. Bu, İrəvan tarixində ağsaqqallar şurasına keçirilən ilk seçkidir. “İrəvanda yerli özünü idarəetmə” haqqında yeni qanuna görə, İrəvan ağsaqqallar şurası 65 üzvdən ibarət olacaq. Ağsaqqalar şurasında daha çox yer qazanan partiyanın siyahısındakı birinci şəxs avtomatik olaraq İrəvan meri olacaq.
Seçkini 6 min müşahidəçi ilə 29 yerli təşkilat və bir beynəlxalq təşkilat – Avropa Şurasının yerli və regional hakimiyyətlər konqresinin 15 nəfərdən ibarət nümayəndə heyəti müşahidə edir. Qeyd edək ki, İrəvanda mer həmişə Ermənistan prezidentinin əmri ilə təyin olunub. İrəvanın hazırkı meri bu posta martın 4-də təyin olunan Qaqik Beqlaryandır./ANSPRESS/
Bu gün İrəvan ağsaqqallar şurasına keçirilən seçkidə növbəti insident baş verib. “Armtoday” saytının Lragir qəzetinə istinadən verdiyi məlumata görə, Hop Nork icmasıın seçki məntəqlərindən birində “Çiçəklənən Ermənistan” partiyasının nümayəndəsinə atəş açılıb. Bundan başqa, Respublika partiyasının nümayəndəsinə də atəş açılması barədə məlumat var.
Hələlik rəsmi şəxslər verilən informasiyanı təsdiqləməyiblər.
Müxalifətin nümayəndələri artıq səsvermə prosesi zamanı çoxsaylı qanun pozuntuları barədə bəyanatla çıxış ediblər. Qanun pozuntuları əsasən üç istiqamətdə edilir: jurnalistlər və müxalifət nümayəndələrinə qarşı zorakılıq, vilayət sakinlərinin səsverməsi, təkrar və açıq səsvermə.
Bununla yanaşı, koalisiya nümayəndələri seçkinin sakit keçdiyini bildirirlər və heç bir qanun pozuntusu qeydə almadıqlarını deyirlər.
Xatırladaq ki, bu gün seçki məntəqələrindən birində jurnalistlər döyülməsi də qeydə alınıb. Ermənistan parlamentinin deputatı Levon Sarkisyan mühafizəçilərinə müxalif yönümlü qəzet jurnalistlərinin seçki məntəqəsindən çıxarılmasını əmr edib. İnsident 9/1 saylı seçki məntəqəsində baş verib. Mühafizəçilər jurnalistləri seçki məntəqəsindən çıxarmağa çalışıblar. Jurnalistlər əvvəlcə döyülüblər, daha sonra isə onların diktofonları, mobil telefonları əllərindən alınıb və seçki məntəqələrindən çıxarılıblar. İnsident nəticəsində “Çorrord İşxanutyan” qəzetinin müxbiri Qoar Veziryan, “Ayk” qəzetinin müxbiri Tatev Mesropyan və “Jamanak” qəzetinin müxbiri Marine Xaratyan müxtəlif dərəcəli xəsarət alıblar.
Qeyd edək ki, bu gün Ermənistanın paytaxtı İrəvan şəhərinin ağsaqqallar şurasına seçki keçirilir. Yerli vaxtla saat 8.00-da 438 seçki məntəqəsi seçicilərin üzünə açılıb. Bu, İrəvan tarixində ağsaqqallar şurasına keçirilən ilk seçkidir. “İrəvanda yerli özünü idarəetmə” haqqında yeni qanuna görə, İrəvan ağsaqqallar şurası 65 üzvdən ibarət olacaq. Ağsaqqalar şurasında daha çox yer qazanan partiyanın siyahısındakı birinci şəxs avtomatik olaraq İrəvan meri olacaq.
Seçkini 6 min müşahidəçi ilə 29 yerli təşkilat və bir beynəlxalq təşkilat – Avropa Şurasının yerli və regional hakimiyyətlər konqresinin 15 nəfərdən ibarət nümayəndə heyəti müşahidə edir. Qeyd edək ki, İrəvanda mer həmişə Ermənistan prezidentinin əmri ilə təyin olunub. İrəvanın hazırkı meri bu posta martın 4-də təyin olunan Qaqik Beqlaryandır./ANSPRESS/
Livan ermənisi, Şuşa “batalyonu”nun keçmiş komandiri milli mənsubluğundan imtina edib
Jirar Sefilyan Ermənistan rəbərliyinin apardığı siyasətə etiraz əlaməti olaraq belə bir addım atmasına qərar verdiyini bəyan edib
Şuşa “batalyonu”nun keçmiş komandiri, Livan ermənisi Jirar Sefilyan rəsmi olaraq öz milli mənsubluğundan imtina edib. Vaxtilə hər yerdə erməni olması ilə fəxr edən J.Sefilyan Parisdə fransız dilində gündəlik nəşr olunan “Ermənistan xəbərləri” ( “Les Nouvelles d’Armenie”) qəzetinə verdiyi müsahibəsində Ermənistan rəbərliyinin apardığı siyasətə etiraz əlaməti olaraq belə bir addım atmasına qərar verdiyini bəyan edib. O bildirib ki, istər keçmiş prezident Pobert Koçaryan, istərsə də indiki ölkə başçısı Serj Sarkisyan prezident seçkiləri zamanı verdikləri vədləri yalanlar üzərində qurublar. "Hər iki prezidentin fəaliyyəti ölkəni uçuruma aparır. Onların fəaliyyəti əhalini yoxsulluğun son həddinə çatdırıb. Ölkədə iri müəssisələr fəaliyyətini dayandırıb. Hakim dairələrin bugünkü siyasəti ölkəni digər dövlətlərdən asılı vəziyyətə salıb. İşzilik baş alıb gedir. Əhalinin sosial vəziyyəti gündən-günə ağırlaşır. Ermənilərin başqa ölkələrə axını artıb. Ölkənin inkişafı ilə bağlı irəli sürülmüş layihələr həqiqətdə boş və mənasız vədlərdən başqa bir şey deyil. Bu gün biz xalq əleyhinə yönəlmiş siyasi şəraitdə işləyirik. Mənim fikrimcə, həmvətənlərimin hamısı iqtidarın apardığı siyasəti yaxşı başa düşür, lakin qorxularından etirazlarını bildirməyə cəsarət etmirlər".
J.Sefilyan etiraf edib ki, indiki prezident Serj Sarkisyan Pobert Koçaryanın apardığı siyasəti davam etdirir və bu siyasət ölkəni uçuruma yuvarlandırır.
"Ölkədə qanun yoxdur, dövlət tərəfindən verilmiş qərarların heç birinə əməl olunmur. Dövlət rəsmiləri yalnız iqtidarı dəstəkləyənləri eşidirlər. Onlar açıqca bildirirlər ki, əgər siyasətlə məşğul olmağı arzulayırsansa, mütləq bizim tərəfmizdə olmalısan. Bu zaman hər şey yaxşı olacaq".
Sonda ölkə rəsmilərinin siyasətinə etiraz əlaməti olaraq milli mənsubluğundan imtina etməyi qərara almış erməni Dağlıq Qarabağda mənasız erə vuruşduğunu bildirib./AzərTAc/
Şuşa “batalyonu”nun keçmiş komandiri, Livan ermənisi Jirar Sefilyan rəsmi olaraq öz milli mənsubluğundan imtina edib. Vaxtilə hər yerdə erməni olması ilə fəxr edən J.Sefilyan Parisdə fransız dilində gündəlik nəşr olunan “Ermənistan xəbərləri” ( “Les Nouvelles d’Armenie”) qəzetinə verdiyi müsahibəsində Ermənistan rəbərliyinin apardığı siyasətə etiraz əlaməti olaraq belə bir addım atmasına qərar verdiyini bəyan edib. O bildirib ki, istər keçmiş prezident Pobert Koçaryan, istərsə də indiki ölkə başçısı Serj Sarkisyan prezident seçkiləri zamanı verdikləri vədləri yalanlar üzərində qurublar. "Hər iki prezidentin fəaliyyəti ölkəni uçuruma aparır. Onların fəaliyyəti əhalini yoxsulluğun son həddinə çatdırıb. Ölkədə iri müəssisələr fəaliyyətini dayandırıb. Hakim dairələrin bugünkü siyasəti ölkəni digər dövlətlərdən asılı vəziyyətə salıb. İşzilik baş alıb gedir. Əhalinin sosial vəziyyəti gündən-günə ağırlaşır. Ermənilərin başqa ölkələrə axını artıb. Ölkənin inkişafı ilə bağlı irəli sürülmüş layihələr həqiqətdə boş və mənasız vədlərdən başqa bir şey deyil. Bu gün biz xalq əleyhinə yönəlmiş siyasi şəraitdə işləyirik. Mənim fikrimcə, həmvətənlərimin hamısı iqtidarın apardığı siyasəti yaxşı başa düşür, lakin qorxularından etirazlarını bildirməyə cəsarət etmirlər".
J.Sefilyan etiraf edib ki, indiki prezident Serj Sarkisyan Pobert Koçaryanın apardığı siyasəti davam etdirir və bu siyasət ölkəni uçuruma yuvarlandırır.
"Ölkədə qanun yoxdur, dövlət tərəfindən verilmiş qərarların heç birinə əməl olunmur. Dövlət rəsmiləri yalnız iqtidarı dəstəkləyənləri eşidirlər. Onlar açıqca bildirirlər ki, əgər siyasətlə məşğul olmağı arzulayırsansa, mütləq bizim tərəfmizdə olmalısan. Bu zaman hər şey yaxşı olacaq".
Sonda ölkə rəsmilərinin siyasətinə etiraz əlaməti olaraq milli mənsubluğundan imtina etməyi qərara almış erməni Dağlıq Qarabağda mənasız erə vuruşduğunu bildirib./AzərTAc/
SEÇKİYƏ QVARDİYAÇILAR GEDİR
Xatəmiyə etirazlar artır
S.SƏDRƏDDİN
İyunun 12-də İranda prezident seçkisidir. Bu siyasi kampaniyanın gedişində gərginlik elementləri özünü hiss etdirir. Tehranın atom-nüvə proqramından imtina etmədiyi, keçmiş prezident Xatəminin türkləri aşağılamaq cəhdi, maliyyə böhranı kimi amillər bu duruma təsir göstərməkdədir.
PREZİDENTLİYƏ İDDİAÇILAR
Öncə qeyd edək ki, namizədlər 1979-cu il inqilabından sonra siyasətə gələnlərdir. Bununla yanaşı, onlardan ikisinin birbaşa İran İslam İnqilab Qvardiyasına aidiyyəti var. O biri iki namizəd isə qvardiya ilə dolayı yolla bağlıdır. Öz növbəsində, qvardiya isə İslam Respublikasında bütün sahələrə nəzarət edir. Başqa sözlə, prezident seçkisi onların diktəsi ilə gerçəkləşdirilir. Nəzərə almaq lazımdır ki, qvardiyanın əsas bazası sayılan yarımhərbi könüllülərin, bəsiclərin sayı 10 milyona yaxındır. Bu isə seçicilərin 20-30 faizi deməkdir.
Ötən həftə Nəzarət Şurası namizəd kimi 4 nəfərin adını açıqladı. Mahmud Əhmədinijat 1957-ci ildə Simnan əyalətinin Gərmsər rayonunda doğulub. Tehran Universitetində sənaye və nəqliyyat sahəsi üzrə mühəndislik ixtisası alıb. İran-İraq savaşında iştirak edib. Güney Azərbaycanın Maku və Xoy şəhərlərində icra başçısının müavini, Ərdəbildə isə əyalətin icra başçısı vəzifələrində çalışıb. Bundan başqa, qvardiyanın təlimatçılarından olub.
Mehdi Kərrubi 1937-ci ildə Loristan əyalətinin Əligüdarz rayonunda doğulub. İki dönəm parlamentə sədrlik edib. Tehran Universitetində ilahiyyat təhsili alıb. 1981-ci ildə Nəzarət Şurasının üzvü olub. 1985-ci ildə ayətulla Xomeyninin fərmanı ilə ziyarət işlərinə rəhbərlik edib. 2005-ci ildə Mübariz Ruhanilər Partiyasından çıxaraq Milli Etimad Partiyasını yaradıb.
Mirhüseyn Musəvi 1941-ci ildə Güney Azərbaycanın Xamənə şəhərində anadan olub. Arxitektura və şəhərsalma üzrə ali təhsillidir. İslam Respublikası Partiyası siyasi bürosunun başçısıdır. 1981-89-cu illərdə baş nazir olub.
Möhsün Rzai 1954-cü ildə anadan olub. Hazırda keçmiş prezident Ələkbər Rəfsəncaninin başçılıq etdiyi Məsləhət Şurasının katibidir. 1981-ci ildə 27 yaşında qvardiyanın komandanı olub. Həmin il İran-İraq savaşında həlak olmuş 49 yaşlı Mustafa Çəmranı əvəzləyib. 1997-ci ildə Rzai komandan vəzifəsindən azad edilib.
ATOM PROQRAMININ YARATDIĞI PROBLEM
İranın atom-nüvə proqramı ilə bağlı məsələ 2005-ci ilin mayından sonra çətinləşib. Xatırladaq ki, o vaxt ölkəyə Xatəmi prezidentlik edirdi və danışıqları prezident seçkisindən sonraya saxlamışdılar. Hesab edilirdi ki, yeni prezident Rəfsəncani ola bilər. Ancaq onun Əhmədinijata ikinci turda məğlub olması hakimiyyətin daha radikal xəttinin güclənməsinə təsir göstərdi. Ötən 4 il ərzində bu sahədə heç bir irəliləyiş əldə olunmadı.
Eləcə də, İran hakimiyyəti beynəlxalq terrorçuluğu dəstəkləməkdən imtina etməyib. İnsan haqları isə tapdanmaqdadır.
Ötən gün Şimali Koreyanın atom silahını sınaqdan çıxarması diqqəti yenidən İran yönəldib. Tehranın atom bombasına yiyələnməsi istəyindən ən çox İsrail narahatdır. Bu günlərdə Təl-Əviv Universiteti İranın nüvə obyektlərinin vurulması ilə bağlı rəy sorğusu keçirib. Rəyi soruşulanların 51 faizi bu suala müsbət cavab verib. Sağyönlü hakim ideologiya tərəfdarlarının 63 faizi İrana qarşı hərbi güc tətbiq edilməsinin tərəfdarı, soltəmayüllü ideologiyanın təəssübkeşlərinin isə 38 faizi bu sualı müsbət cavablandırıb. Rəyi soruşulanların 49 faizi İslam Respublikasına qarşı diplomatik təzyiqlərin artırılmasına səs verərək İsrailin dözüm göstərməsini istəyib. Bundan başqa, respondentlərin 74 faizi ABŞ prezidenti Barak Obamanın İran hakimiyyəti ilə danışıqlarının uğurlu sonluğuna inanmadığını bildirib. Sorğuda 509 nəfər iştirak edib.
Həftənin əvvəlində isə Mahmud Əhmədinijat televiziya çıxışında bildirib ki, İranın atom-nüvə məsələsinə dair danışıqlar prezident seçkisindən sonra davam etdiriləcək. Amerikanın "NBS" televiziyasında çıxışı zamanı Pentaqonun başçısı deyib ki, prezident Obamanın tapşırığı üzrə bu hərbi qurum İrana qarşı hərbi əməliyyatların keçirilməsi ilə bağlı ehtimali planı yenidən hazırlayıb. Onun sözlərinə görə, bu vaxtaşırı olaraq yeniləşən plandır və burada qeyri-adi nəsə yoxdur. "Çünki vaxt ötdükcə şərait dəyişir", - deyə müdafiə naziri söyləyib.
İDDİAÇILARIN DAVRANIŞINDAN
Yuxarıda vurğuladığımız kimi, İranda seçki qvardiyanın nəzarəti altında keçir. Onlar say etibarilə seçicilərin az qala yarısını təşkil edir. Ali rəhbər ayətulla Xamneyinin ötən gün imzaladığı əfv fərmanı da bundan xəbər verir. Ötən gün o, Xürrəmşəhrin İraq ordusundan azad edilməsinin 27-ci ildönümü şərəfinə İran Silahlı Qüvvələrinin 80 hərbçisini əfv edib. Onu da nəzərə almaq lazımdır ki, Xamneyi Əhmədinijatı dəstəklədiyini hələ ötən il bildirib. Hərbçiləri əfv etməsini rəhbərliyin ölkədaxili etirazın qarşısını almağa hesabladığını ehtimal etmək olar. Bunu seçkiqabağı təbliğat kimi də dəyərləndirmək mümkündür.
Xamneyinin müdafiə etdiyi Əhmədinijat Tehranda təşkil edilmiş çoxsaylı mitinqdəki çıxışında İsrailin və Qərb dövlətlərinin ünvanına kəskin tənqidi fikirlər səsləndirib: "İran milləti başqalarının onlara ağalıq etməsinə dözməz. İranlılar ölümü şərəfsizlikdən üstün tutur. Biz sanksiyaları tarixin qəbiristanlığında çoxdan basdırmışıq. Düşmənlərimiz it kimidir. Siz onların üstünə yerisəniz, onlar qaçacaq, əks halda, onlar sizin üstünüzə cumacaq... Dünyada uranı zənginləşdirməyi bacaran 8-9 dövlət var. Onlardan biri də bizik". Mitinqdə "Əhmədinijat bizim gələcək prezidentimiz, Əhmədinijat liderimizin (ayətulla Xamneyi nəzərdə tutulur-S.S.) ümidi" şüarı da səsləndirilib.
Əhmədinijatın əsas rəqibi Xatəminin dəstəklədiyi Mirhüseyn Musəvi sayılır. "Frans pres" agentliyinin məlumatına görə, hakimiyyət "Facebook" saytının İranda istifadəsinin qarşısını alıb. Xəbərə görə, Əhmədinijatdan başqa, namizədlərin tərəfdarları bu saytın imkanlarından da yararlanırlar. Musəvinin 5200 tərəfdarı "Facebook" vasitəsilə fəal surətdə onun təbliğatını aparırmış. Ötən gün Tehranda keçirilən mitinqdə isə Xatəmi seçiciləri Mirhüseyn Musəviyə səs verməyə çağırıb.
Mehdi Kərrubinin isə kürd terrorçuları ilə işbirliyində olmasına dair xəbərlər yayılıb. "Baybak"ın məlumatına görə, Qərbi Azərbaycanda parlamentin keçmiş sədrinin təbliği ilə məşğul olan qərargahın üç azərbaycanlı başçısı - Əlihüseyn Kazımi, Babək Şahid, Həkimə xanım Ətalu istefa verib. Onlar məsələ ilə bağlı yaydıqları bildirişdə Kərrubinin seçiləcəyi təqdirdə kürdlərə Azərbaycan torpaqlarından pay verəcəyinə boyun olub. Gənclərin bildirdiyinə görə, keçmiş sədr İraq Kürd Demokrat Partiyasının rəhbəri Məsud Bərzani ilə məsələyə dair anlaşıb. Mehdi Kərrubini belə "çirkin davranışı"na görə qınayan Babək Şahid öz bəyanatında "torpaqdan pay olmaz" yazıb.
Ötən həftənin sonunda Şiraz şəhərində seçicilərlə görüşündə Mehdi Kərrubi farsları dünyanın "mədəni, insansevər və mütərəqqi toplumu", sasanilərin hökmdarı Kiri isə "dünyada insan haqlarını tanıyan ilk hökmdar" adlandırıb. Onun sözlərinə görə, Quranda onun adı Zülqərneyn kimi xatırlanır. Ancaq bu fars şahın tarixdə insan öldürməkdən zövq alan hökmdar təki qaldığı kimsəyə sirr deyil.
İranın İLNA xəbər agentliyinin yaydığı xəbərə görə, Möhsün Razi bildirib ki, prezident olacağı halda evdar qadınlara maaş verəcək: "Mən yalnız qadınları hökumətin aparıcı vəzifələrinə təyin etməyəcək, həm də onların potensialından idarəetmədə istifadə edəcəyəm".
XATƏMİYƏ ETİRAZLAR ARTIR
"Ayna"nın ötən sayında xəbər vermişdik ki, İranın keçmiş prezidenti Məhəmməd Xatəmi "islahatçı" adlanan xəttin üzvləri ilə birlikdə türklərə, özəlliklə ərdəbillilərə həqarət ediblər. Onlar Allahın elçisi həzrəti Məhəmmədin türklər haqda söylədiyi xoş sözlərə və "Türk islamın qılıncı, İslam türkün tacıdır" deyimini lağa qoyublar.
Bu yığıncağın görüntüləri də saytlarda yayılıb. Etirazçılar Məhəmməd Xatəmiyə qarşı cinayət işi qaldırılmasını tələb ediblər. Xatırladaq ki, 2006-cı ilin mayında İran hakimiyyətinin "İran" adlı qəzeti Azərbaycan türklərini təhqir edən material dərc etmişdi. İslam Respublikasının bu düşüncəsinə qarşı azərbaycanlılar etiraz aksiyası keçirmişdilər. Rəsmi Tehran suçlunu cəzalandırmaqdansa, etirazçılara qarşı odlu silahdan atəş açdırmışdı. Nəticədə 20-dən çox aksiya iştirakçısı qətlə yetirilmiş, yüzlərlə etirazçı yaralanmış, minlərlə insan həbs olunmuşdu.
Güney Azərbaycanın bir sıra yerlərində, o cümlədən Urmiya, Zəncan, Mərənd, Ərdəbil, Xoy şəhərlərində etiraz aksiyaları keçirilib. Etirazçılar Azərbaycan türkcəsində təhsil tələbi ilə yanaşı, Xatəminin türklərdən üzr istəməsini tələb ediblər. Ərdəbildən olan deputat seyid Kazım Musəvi türklərin təhqir edilməsinin yolverilməz olduğunu bildirərək keçmiş prezidentin türklərdən üzr istəməsini tələb edib. Xatəmi Musəvini dəstəklədiyindən onun təbliğat kampaniyaları da azərbaycanlı seçicilər tərəfindən boykot edilir.
Hakimiyyətə yaxın dairələr isə baş verənləri təkzib edərək olayları "seçkiöncəsi qarayaxma" kampaniyası adlandırıb.
S.SƏDRƏDDİN
İyunun 12-də İranda prezident seçkisidir. Bu siyasi kampaniyanın gedişində gərginlik elementləri özünü hiss etdirir. Tehranın atom-nüvə proqramından imtina etmədiyi, keçmiş prezident Xatəminin türkləri aşağılamaq cəhdi, maliyyə böhranı kimi amillər bu duruma təsir göstərməkdədir.
PREZİDENTLİYƏ İDDİAÇILAR
Öncə qeyd edək ki, namizədlər 1979-cu il inqilabından sonra siyasətə gələnlərdir. Bununla yanaşı, onlardan ikisinin birbaşa İran İslam İnqilab Qvardiyasına aidiyyəti var. O biri iki namizəd isə qvardiya ilə dolayı yolla bağlıdır. Öz növbəsində, qvardiya isə İslam Respublikasında bütün sahələrə nəzarət edir. Başqa sözlə, prezident seçkisi onların diktəsi ilə gerçəkləşdirilir. Nəzərə almaq lazımdır ki, qvardiyanın əsas bazası sayılan yarımhərbi könüllülərin, bəsiclərin sayı 10 milyona yaxındır. Bu isə seçicilərin 20-30 faizi deməkdir.
Ötən həftə Nəzarət Şurası namizəd kimi 4 nəfərin adını açıqladı. Mahmud Əhmədinijat 1957-ci ildə Simnan əyalətinin Gərmsər rayonunda doğulub. Tehran Universitetində sənaye və nəqliyyat sahəsi üzrə mühəndislik ixtisası alıb. İran-İraq savaşında iştirak edib. Güney Azərbaycanın Maku və Xoy şəhərlərində icra başçısının müavini, Ərdəbildə isə əyalətin icra başçısı vəzifələrində çalışıb. Bundan başqa, qvardiyanın təlimatçılarından olub.
Mehdi Kərrubi 1937-ci ildə Loristan əyalətinin Əligüdarz rayonunda doğulub. İki dönəm parlamentə sədrlik edib. Tehran Universitetində ilahiyyat təhsili alıb. 1981-ci ildə Nəzarət Şurasının üzvü olub. 1985-ci ildə ayətulla Xomeyninin fərmanı ilə ziyarət işlərinə rəhbərlik edib. 2005-ci ildə Mübariz Ruhanilər Partiyasından çıxaraq Milli Etimad Partiyasını yaradıb.
Mirhüseyn Musəvi 1941-ci ildə Güney Azərbaycanın Xamənə şəhərində anadan olub. Arxitektura və şəhərsalma üzrə ali təhsillidir. İslam Respublikası Partiyası siyasi bürosunun başçısıdır. 1981-89-cu illərdə baş nazir olub.
Möhsün Rzai 1954-cü ildə anadan olub. Hazırda keçmiş prezident Ələkbər Rəfsəncaninin başçılıq etdiyi Məsləhət Şurasının katibidir. 1981-ci ildə 27 yaşında qvardiyanın komandanı olub. Həmin il İran-İraq savaşında həlak olmuş 49 yaşlı Mustafa Çəmranı əvəzləyib. 1997-ci ildə Rzai komandan vəzifəsindən azad edilib.
ATOM PROQRAMININ YARATDIĞI PROBLEM
İranın atom-nüvə proqramı ilə bağlı məsələ 2005-ci ilin mayından sonra çətinləşib. Xatırladaq ki, o vaxt ölkəyə Xatəmi prezidentlik edirdi və danışıqları prezident seçkisindən sonraya saxlamışdılar. Hesab edilirdi ki, yeni prezident Rəfsəncani ola bilər. Ancaq onun Əhmədinijata ikinci turda məğlub olması hakimiyyətin daha radikal xəttinin güclənməsinə təsir göstərdi. Ötən 4 il ərzində bu sahədə heç bir irəliləyiş əldə olunmadı.
Eləcə də, İran hakimiyyəti beynəlxalq terrorçuluğu dəstəkləməkdən imtina etməyib. İnsan haqları isə tapdanmaqdadır.
Ötən gün Şimali Koreyanın atom silahını sınaqdan çıxarması diqqəti yenidən İran yönəldib. Tehranın atom bombasına yiyələnməsi istəyindən ən çox İsrail narahatdır. Bu günlərdə Təl-Əviv Universiteti İranın nüvə obyektlərinin vurulması ilə bağlı rəy sorğusu keçirib. Rəyi soruşulanların 51 faizi bu suala müsbət cavab verib. Sağyönlü hakim ideologiya tərəfdarlarının 63 faizi İrana qarşı hərbi güc tətbiq edilməsinin tərəfdarı, soltəmayüllü ideologiyanın təəssübkeşlərinin isə 38 faizi bu sualı müsbət cavablandırıb. Rəyi soruşulanların 49 faizi İslam Respublikasına qarşı diplomatik təzyiqlərin artırılmasına səs verərək İsrailin dözüm göstərməsini istəyib. Bundan başqa, respondentlərin 74 faizi ABŞ prezidenti Barak Obamanın İran hakimiyyəti ilə danışıqlarının uğurlu sonluğuna inanmadığını bildirib. Sorğuda 509 nəfər iştirak edib.
Həftənin əvvəlində isə Mahmud Əhmədinijat televiziya çıxışında bildirib ki, İranın atom-nüvə məsələsinə dair danışıqlar prezident seçkisindən sonra davam etdiriləcək. Amerikanın "NBS" televiziyasında çıxışı zamanı Pentaqonun başçısı deyib ki, prezident Obamanın tapşırığı üzrə bu hərbi qurum İrana qarşı hərbi əməliyyatların keçirilməsi ilə bağlı ehtimali planı yenidən hazırlayıb. Onun sözlərinə görə, bu vaxtaşırı olaraq yeniləşən plandır və burada qeyri-adi nəsə yoxdur. "Çünki vaxt ötdükcə şərait dəyişir", - deyə müdafiə naziri söyləyib.
İDDİAÇILARIN DAVRANIŞINDAN
Yuxarıda vurğuladığımız kimi, İranda seçki qvardiyanın nəzarəti altında keçir. Onlar say etibarilə seçicilərin az qala yarısını təşkil edir. Ali rəhbər ayətulla Xamneyinin ötən gün imzaladığı əfv fərmanı da bundan xəbər verir. Ötən gün o, Xürrəmşəhrin İraq ordusundan azad edilməsinin 27-ci ildönümü şərəfinə İran Silahlı Qüvvələrinin 80 hərbçisini əfv edib. Onu da nəzərə almaq lazımdır ki, Xamneyi Əhmədinijatı dəstəklədiyini hələ ötən il bildirib. Hərbçiləri əfv etməsini rəhbərliyin ölkədaxili etirazın qarşısını almağa hesabladığını ehtimal etmək olar. Bunu seçkiqabağı təbliğat kimi də dəyərləndirmək mümkündür.
Xamneyinin müdafiə etdiyi Əhmədinijat Tehranda təşkil edilmiş çoxsaylı mitinqdəki çıxışında İsrailin və Qərb dövlətlərinin ünvanına kəskin tənqidi fikirlər səsləndirib: "İran milləti başqalarının onlara ağalıq etməsinə dözməz. İranlılar ölümü şərəfsizlikdən üstün tutur. Biz sanksiyaları tarixin qəbiristanlığında çoxdan basdırmışıq. Düşmənlərimiz it kimidir. Siz onların üstünə yerisəniz, onlar qaçacaq, əks halda, onlar sizin üstünüzə cumacaq... Dünyada uranı zənginləşdirməyi bacaran 8-9 dövlət var. Onlardan biri də bizik". Mitinqdə "Əhmədinijat bizim gələcək prezidentimiz, Əhmədinijat liderimizin (ayətulla Xamneyi nəzərdə tutulur-S.S.) ümidi" şüarı da səsləndirilib.
Əhmədinijatın əsas rəqibi Xatəminin dəstəklədiyi Mirhüseyn Musəvi sayılır. "Frans pres" agentliyinin məlumatına görə, hakimiyyət "Facebook" saytının İranda istifadəsinin qarşısını alıb. Xəbərə görə, Əhmədinijatdan başqa, namizədlərin tərəfdarları bu saytın imkanlarından da yararlanırlar. Musəvinin 5200 tərəfdarı "Facebook" vasitəsilə fəal surətdə onun təbliğatını aparırmış. Ötən gün Tehranda keçirilən mitinqdə isə Xatəmi seçiciləri Mirhüseyn Musəviyə səs verməyə çağırıb.
Mehdi Kərrubinin isə kürd terrorçuları ilə işbirliyində olmasına dair xəbərlər yayılıb. "Baybak"ın məlumatına görə, Qərbi Azərbaycanda parlamentin keçmiş sədrinin təbliği ilə məşğul olan qərargahın üç azərbaycanlı başçısı - Əlihüseyn Kazımi, Babək Şahid, Həkimə xanım Ətalu istefa verib. Onlar məsələ ilə bağlı yaydıqları bildirişdə Kərrubinin seçiləcəyi təqdirdə kürdlərə Azərbaycan torpaqlarından pay verəcəyinə boyun olub. Gənclərin bildirdiyinə görə, keçmiş sədr İraq Kürd Demokrat Partiyasının rəhbəri Məsud Bərzani ilə məsələyə dair anlaşıb. Mehdi Kərrubini belə "çirkin davranışı"na görə qınayan Babək Şahid öz bəyanatında "torpaqdan pay olmaz" yazıb.
Ötən həftənin sonunda Şiraz şəhərində seçicilərlə görüşündə Mehdi Kərrubi farsları dünyanın "mədəni, insansevər və mütərəqqi toplumu", sasanilərin hökmdarı Kiri isə "dünyada insan haqlarını tanıyan ilk hökmdar" adlandırıb. Onun sözlərinə görə, Quranda onun adı Zülqərneyn kimi xatırlanır. Ancaq bu fars şahın tarixdə insan öldürməkdən zövq alan hökmdar təki qaldığı kimsəyə sirr deyil.
İranın İLNA xəbər agentliyinin yaydığı xəbərə görə, Möhsün Razi bildirib ki, prezident olacağı halda evdar qadınlara maaş verəcək: "Mən yalnız qadınları hökumətin aparıcı vəzifələrinə təyin etməyəcək, həm də onların potensialından idarəetmədə istifadə edəcəyəm".
XATƏMİYƏ ETİRAZLAR ARTIR
"Ayna"nın ötən sayında xəbər vermişdik ki, İranın keçmiş prezidenti Məhəmməd Xatəmi "islahatçı" adlanan xəttin üzvləri ilə birlikdə türklərə, özəlliklə ərdəbillilərə həqarət ediblər. Onlar Allahın elçisi həzrəti Məhəmmədin türklər haqda söylədiyi xoş sözlərə və "Türk islamın qılıncı, İslam türkün tacıdır" deyimini lağa qoyublar.
Bu yığıncağın görüntüləri də saytlarda yayılıb. Etirazçılar Məhəmməd Xatəmiyə qarşı cinayət işi qaldırılmasını tələb ediblər. Xatırladaq ki, 2006-cı ilin mayında İran hakimiyyətinin "İran" adlı qəzeti Azərbaycan türklərini təhqir edən material dərc etmişdi. İslam Respublikasının bu düşüncəsinə qarşı azərbaycanlılar etiraz aksiyası keçirmişdilər. Rəsmi Tehran suçlunu cəzalandırmaqdansa, etirazçılara qarşı odlu silahdan atəş açdırmışdı. Nəticədə 20-dən çox aksiya iştirakçısı qətlə yetirilmiş, yüzlərlə etirazçı yaralanmış, minlərlə insan həbs olunmuşdu.
Güney Azərbaycanın bir sıra yerlərində, o cümlədən Urmiya, Zəncan, Mərənd, Ərdəbil, Xoy şəhərlərində etiraz aksiyaları keçirilib. Etirazçılar Azərbaycan türkcəsində təhsil tələbi ilə yanaşı, Xatəminin türklərdən üzr istəməsini tələb ediblər. Ərdəbildən olan deputat seyid Kazım Musəvi türklərin təhqir edilməsinin yolverilməz olduğunu bildirərək keçmiş prezidentin türklərdən üzr istəməsini tələb edib. Xatəmi Musəvini dəstəklədiyindən onun təbliğat kampaniyaları da azərbaycanlı seçicilər tərəfindən boykot edilir.
Hakimiyyətə yaxın dairələr isə baş verənləri təkzib edərək olayları "seçkiöncəsi qarayaxma" kampaniyası adlandırıb.
Ermənistan ordusunun 2 əsgəri Azərbaycan tərəfinə keçib
Onlar erməni ordusundakı özbaşnalıq və aclıqdan şikayət edirlər
Cəbhə xəttinin Goranboy rayonunun Gülüstan qəsəbəsi istiqamətində Ermənistan ordusunun 2 əsgəri Azərbaycan tərəfinə keçib. Lent.az-ın Qarabağ müxbirinin verdiyi məlumata görə, hadisə mayın 31-də saat 14:30 radələrində baş verib.
Əsgərlər Ermənistan ordusundakı özbaşnalıqlardan, aclıq və qanunsuzluq şəraitindən baş götürüb qaçdıqlarını bildiriblər. Onların hər ikisinin orduya yeni çağırılan əsgər olduqları bildirilir.
Cəbhə xəttinin Goranboy rayonunun Gülüstan qəsəbəsi istiqamətində Ermənistan ordusunun 2 əsgəri Azərbaycan tərəfinə keçib. Lent.az-ın Qarabağ müxbirinin verdiyi məlumata görə, hadisə mayın 31-də saat 14:30 radələrində baş verib.
Əsgərlər Ermənistan ordusundakı özbaşnalıqlardan, aclıq və qanunsuzluq şəraitindən baş götürüb qaçdıqlarını bildiriblər. Onların hər ikisinin orduya yeni çağırılan əsgər olduqları bildirilir.
İRƏVANDA DİPLOMATİK İFLASDAN DANIŞILIR
Rəsmi Bakı isə danışıqlar prosesinin süni şəkildə İrəvan tərəfindən uzadılmasının perspektivsiz olduğunu bildirir
İ.UMUDLU
İrəvanda futbol diplomatiyasında siyasi iflas açıq etiraf olunmaqda, yaranmış situasiya İrəvanın siyasi atmosferində aparıcı mövzu olaraq qalmaqdadır. Ermənistan mediasında son həftənin xəbərləri, açıqlamaları və icmallarının təhlili belə bir fikrə gəlməyə imkan verir ki, Qarabağ fitnə-fəsadının girovuna çevrilmiş bu balaca ölkə bir vurnuxma içərisində xarici aləmlə iqtisadi əlaqə yolları arayır. Fəqət bütün variantlar gəlib bu əsassız iddialardan əl çəkmək zərurəti üzərinə çıxır. Ölkənin siyasi qruplaşmaları və İrəvanın rəsmi siyasətinə böyük təsir imkanları olan erməni diasporu isə bu əsassız iddialarından əl çəkməyə və qonşulara münasibətdə konstruktiv mövqe tutmağa hazır görükmür. Ziddiyyət bundadır.
Özünü o yerə qoymayan İrəvan topun Ankarada olduğunu deyir və ondan konkret addım (yəni sərhədin açılmasını) gözləyir. Ankara tələsmir və bunun şərtə bağlı olduğunun fərqindədir. Qərb paytaxtları da artıq sərhədin açılması və Qarabağda tənzimi ayrılıqda tutmağın mümkünsüzlüyünü dərk edib. Metyu Brayzanın son açıqlamasında bu aydın hiss olundu. Vaşinqton və Parisin məsələyə bundan sonrakı yanaşması bu baxımdan maraq doğurur.
İrəvanda səsləndirilən və yerli ovqatı əks etdirən fikirlərə gəldikdə, məsələn, siyasi analitik Ruben Akopyanın fikrincə, "Türkiyə-Azərbaycan tandemi ilə qarşıdurmada Ermənistan təklənmişdir", "Ermənistanın xarici siyasət kursu Türkiyə-Azərbaycan tandemindən fərqli olaraq planlaşdırılmayıb, situativ səciyyə daşıyır", odur ki, "bu mərhələdə danışıqlar prosesi yaxşı heç nə vəd etmir". O belə hesab edir ki, Türkiyə ilə münasibətlərin normallaşdırılması Ermənistanın İran və Rusiya ilə münasibətlərini korlaya bilərdi.
Keçmiş xarici işlər naziri Vardan Oskanyanın düşüncəsinə görə, Türkiyə Ermənistanın keçən ilin iyununda nümayiş etdirdiyi xoşməramdan ən yaxşı şəkildə istifadə edərək xeyli dividendlər qazandı: soyqırımın beynəlxalq miqyasda tanınması məsələsində erməni mövqelərini xeyli zəiflətdi, Qarabağ məsələsində onu erməni-türk sərhədlərinin açılması məsələsi ilə bağlamaqla həlledici rola malik oldu. Oskanyan deyir ki, Ermənistanın imkan verməsi ilə bu erməni-türk məsələsi onlar üçün əlverişsiz istiqamətə sarı dərinləşib və artıq Qarabağ prosesinə bilavasitə təsir göstərməyə başlamışdır.
Müxalif ovqatlı erməni politoloqları Serj Sarqsyan komandasını söyürlər ki, bütün mövqeləri əldən veriblər və güclü qonşunun qarşısında çılpaq və əliyalın dayanıblar. Serj Sarqsyanın Türkiyə ilə münasibətləri normallaşdırma siyasəti "sürüşkən və alçaldıcı" deyə damğalanır. Deyilir ki, Ermənistan Türkiyə və Azərbaycanın ərazi bütövlüyünü tanımağa razılıq verməklə Qars müqaviləsini tanımağın və Azərbaycanla rüsvayçı müqaviləni imzalamağın bir addımlığına gəlib.
"Daşnaksütyun" partiyası belə bir məzmunda bəyanat qəbul edərək Ermənistan prezidentini indiki xarici siyasətə yenidən baxmağa və Türkiyə ilə danışıqlar prosesini dayandırmağa çağırır. Bu stajlı terror partiyası rəhbərliyini təmsil edən Armen Rustamyan İrəvanda keçirilən bir mitinqdə deyib ki, bu danışıqlar prosesi istisnasız olaraq Türkiyənin maraqlarına xidmət edib və xidmət edir. Onun baş-ayaq məntiqinə görə, razılaşmanı kobud şəkildə pozmaqla Türkiyə mahiyyət etibarilə ilkin şərtlərdən imtina etmir, özəlliklə Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin tənzimi prosesində öz şərtlərini diktə etməyə çalışır. Türkiyənin təklif etdiyi ilkin şərtlər nəinki qeyri-məqbuldur, həm də qanunaziddir (!?), onlar iki erməni respublikasının gələcəyini təhlükə altında qoyur"(!?) (Arminform).
Acı reallığı görməzliyə vuran daşnakların populist düşüncəsinə görə, Ermənistan hakimiyyəti sübut etməyə borcludur ki, hətta Türkiyə tərəfindən blokada şəraitində iqtisadi və siyasi hədəflərini həyata keçirər və Ermənistan bölgənin inkişaf etmiş ölkəsinə çevrilə bilər.
ÖNCƏKİ RİTORİKAYA QAYIDIŞ
Futbol diplomatiyasının gedişində Türkiyəyə münasibətdə müşahidə edilən yumşaq ritorika öz yerini öncəki davakar ritorikaya verib. Qayıdış özünü açıq göstərir. Öz hərbi qüdrətlərindən dəm vurmağa, bu məzmunda mülahizələri mətbuata daha çox porsiya ilə ötürməyə, Türkiyənin ünvanına kəskin tonda açıqlamalar səsləndirməyə başlayıblar.
Bizi də yaddan çıxarmırlar. Onlar bu fikirlə özlərinə təskinlik verirlər ki, Azərbaycanın pulu çox olsa da, ən yeni silahlar almaq imkanı olsa da, onun ordusu erməni müdafiə sistemini yarmaq iqtidarında deyil. (Bizim ön cəbhədə xidmət edən zabitlər isə deyirlər ki, mövcud cəbhə xəttini yarım saatın içərisində bir neçə yerdən yarmaq onlar üçün heç bir çətinlik törətmir).
Tarixçilər yenidən ön xəttə çıxarılıb. Onların "ağır artilleriyası" - Ermənistan EA Tarix İnstitutunun direktoru Aşot Melkonyanın söylədikləri bu baxımdan səciyyəvidir və onların elminin nə kökdə olduğunu əyani göstərir. Şikəst təxəyyül sahibi olduğu o dəqiqə hiss olunan bu adam iddia edir ki, demə Sovet Rusiyası və Türkiyə arasında imzalanmış Qars müqaviləsinin (1921) hüquqi qüvvəsi yoxmuş (?), çünki o vaxt bu ölkələrdən heç biri beynəlxalq hüququn subyektləri deyilmiş (?). Ona görə də həmin sənəd və indiki erməni-türk sərhədi qanunsuzdur (?) və həmin sənədə həyat qüvvəsi vermək olmaz...
Melkonyanın yadına düşüb ki, rəhmətlik Vudro Vilson 1920-ci ildə Ermənistan və Türkiyənin sərhədini cızıbmış, o xəritəni hələ heç kəs ləğv etməyib, demək öz qüvvəsini itirməyib (!)... Bu qəribə tarixçi "soyqırım"ın Türkiyə tərəfindən tanınmasını istisnasız olaraq mənəvi problem sayan bəzi erməni xadimlərə hiddətlənir və deyir ki, "soyqırım"ın tanınmasının ardınca Türkiyə tərəfindən maddi zərərin ödənilməsi və onların tarixi torpaqlarının qaytarılması gəlməlidir. Nə söyləmək olar, bu cənabın iştahası yaman çox imiş...
İQTİSADİ BÖHRAN GÜCLƏNİR
İqtisadiyyatın Ermənistan siyasətinə nə dərəcədə təsir göstərdiyi barədə qəti fikir söyləmək bir az çətindir. Çünki onlar öz siyasi problemlərini Rusiyanın boynuna yükləməyi, hətta öz sərhədlərinin qorunmasını onlara həvalə etməyi bacarıblar. Bu baxımdan xeyli sərbəstdirlər və dünya erməniləri üçün siyasət "istehsal etməyə" vaxtları çox qalır.
İqtisadiyyat indiki komandanın heç xoşlamadığı mövzudur. İqtisadi böhranın durmadan güclənməkdə olduğu barədə açıq bir reallıq kimi danışılır. İrəvan iqtisadçılarından ölkə əhalisi üçün ümidverici sözlər eşidilmir. Məsələn, keçmiş baş nazir Qrant Baqratyanın proqnozuna görə, bu ilin sonuna yaxın iqtisadi geriləmə 7-12 faiz civarında olacaq və bu tendensiya tezliklə dərin büdcənin və bankların iflasına çevriləcək.
Keçmiş baş nazir bunun təqsirini ölkə iqtisadiyyatının son 10 ildəki yanlış inkişaf kursunda görür. Onun sözlərincə, daha dəqiq proqnozu avqustda Rusiya iqtisadiyyatında situasiyanın dəyişdiyi haqda məlumatlara əsaslanmaqla vermək mümkün olacaq, çünki Rusiyadakı situasiya çox baxımdan Ermənistandakı situasiyanı şərtləndirir. Ümid edilir ki, neftin qiymətlərindən asılı olaraq Rusiyada iqtisadi durum sabitləşə bilər və bu halda Ermənistana transfert axını bərpa olunar. Hazırda Ermənistana transfert axını keçən ildən bəri 30 faiz zəifləmişdir.
Ermənistanın baş naziri Tiqran Sarkisyanın sözlərincə, Rusiyadakı iqtisadi durum yaxın 2-3 il ərzində Ermənistandakı vəziyyətə ciddi təsir göstərəcəkdir.
Ermənistan Soçidə olimpiya infrastrukturunun inşasında öz tikinti materialları ilə iştirak etmək istəyir. Lakin bu yüklərin oraya çatdırılması Gürcüstandan keçir və hazırda Poti - Qafqaz dəmir yol gəmi-bərəsi və Poti-Novorossiysk avtomobil gəmi-bərəsi faktik olaraq işləmir.
Bundan başqa, Ermənistan istəyir ki, Rusiya borc müqabilində ona verilmiş Ermənistan müəssisələri ərazisində azad iqtisadi zonalar yaratsın, lakin bu işdə irəliləyiş əldə edilməsi də mümkünsüzdür. Çünki hər şey sonda gəlib nəqliyyat yollarına çıxır və bu yollar da Gürcüstanın, Azərbaycanın və Türkiyənin aydın və qətiyyətli mövqeyi ilə üzləşir.
QLOBAL ÜMUMERMƏNİ BANKI İDEYASI BAŞ TUTMUR
Belə bir ideya üzərində iş gedirdi, fəqət qlobal maliyyə böhranının bu işi təxirə saldığı aydın olmuşdur. Xaricdə yaşayan ermənilər üçün nəzərdə tutulan belə bir bankın yaranmasına böyük ümidlər bəslənir, hesablamalara görə, əgər xaricdə yaşayan ermənilərin 1 faizi bu bankda öz kartoçka hesabını açsa, Ermənistanın yetərincə pulu olacaq və beynəlxalq maliyyə donorlarına ehtiyac qalmayacaq.
Bu ideyanın müəllifləri xaricdə yaşayan erməniləri öz pullarını yerli banklardan çıxarıb bu banka qoymağa təşviq edəcəklər. Fəqət xarici ölkələrdəki erməniəsilli işbazların iri şirkətlərinin çətin durumda olduğu və bu məqsəd üçün tələb olunan 80 milyon dolları cəm etməyə çətinlik çəkdikləri bildirilir.
RUSİYANIN YARDIM ƏLİ
RF maliyyə naziri Aleksey Kudrinə istinadən, Rusiyanın bu həftənin sonunadək Ermənistanın hesabına 500 milyon dollarlıq sabitləşdirmə krediti köçürəcəyi bildirilmişdi. Libor+3 faiz tarifi ilə ayrılmış bu kredit 15 illiyə verilir, onun 4 ili güzəştli müddət təşkil edir. Rusiya bununla dünyanı sarmış maliyyə-iqtisadi böhranın Ermənistan iqtisadiyyatına təsirini yumşalda biləcəyini güman edir.
Rusiyanın Ermənistana bu növbəti səxavətinin futbol diplomatiyasının iflasa uğramasından sonra olması diqqətdən yayınmadı.
Bu gün Rusiyanın Ermənistan iqtisadiyyatına birbaşa investisiyasının cəmi 1,8 milyard dollar təşkil edir. Başqa bir rəqəmə görə, Ermənistan iqtisadiyyatına qoyulmuş xarici investisiyaların 75 faizə yaxını Rusiyanın payına düşür. Ermənistanda Rusiya kapitalının iştirakı ilə 1000 şirkət bu və digər dərəcədə fəaliyyət göstərir və ya sadəcə qeydiyyatdan keçib, lakin fəaliyyət göstərə bilmir.
GÜRCÜSTAN YOLU AÇMIR
Ermənistanı Rusiya ilə bağlayan yeganə qısa quru yol hərbi Gürcüstan yolundan keçir və bu yol Rusiya və Gürcüstan arasında məlum hadisələrdən sonra qapalıdır. Bu iki ölkə arasında diplomatik əlaqələr məlum hadisələrdən sonra pozulmuş olduğundan onun açılması mümkün deyildir. Onun açılması üçün diplomatik əlaqələr bərpa olunmalıdır, əlaqələrin bərpası üçün Rusiya Gürcüstandan zorla qopardığı əraziləri (Abxaziya və Cənubi Osetiyanı) qaytarmalıdır.
Beləliklə, Ermənistan Verxniy Lars buraxılış məntəqəsi vasitəsilə Rusiyaya bağlana bilmir və bunun nə zaman mümkünləşəcəyi bəlli deyil.
BELƏLİKLƏ
Ermənistan növbəti dəfə danışıqlar prosesini uzatmağı bacardı. Aparılan danışıqların gedişi konfidensial səciyyə daşısa da, Azərbaycan prezidenti İlham Əliyev Respublika günü ilə bağlı öz təbrik nitqində bəzi açıqlamalara yer vermişdir. Bu danışıqların daha intensiv xarakter aldığını qeyd edən prezident bildirdi ki, bu gün Ermənistan və Azərbaycan arasında danışıqlar masasında bütün işğal edilmiş Azərbaycan torpaqlarının qaytarılması məsələsi və bütün köçkünlərin öz doğma ev-eşiklərinə qayıdışı məsələsi var.
İlham Əliyev bildirdi ki, nə bu gün, nə on il sonra, nə yüz il sonra Dağlıq Qarabağ müstəqil olmayacaq. Azərbaycanın mövqeyi birmənalıdır və bütün təzyiqlərə baxmayaraq sonadək öz mövqeyini müdafiə edəcəkdir. Təzyiqlər dedikdə, bizimçün sirr deyil ki, bunlar Qərb paytaxtlarında ermənilərə vəkillik edən siyasi çevrələrdir. Fəqət Azərbaycan və Türkiyə daim bir yerdə olsa, bu təzyiqlər bir nəticə verməyəcək, çünki hüquq bizim tərəfimizdədir.
İlham Əliyev Ermənistanın "danışıqlar prosesini süni şəkildə uzatdığı"nı deyib, yəni rəsmi Bakı İrəvanın bu taktikasının fərqindədir. "Artıq heç kəs üçün sirr deyil ki, bu taktikadan Ermənistan tərəfi istifadə edir, lakin bunun bir perspektivi yoxdur".
İ.UMUDLU
İrəvanda futbol diplomatiyasında siyasi iflas açıq etiraf olunmaqda, yaranmış situasiya İrəvanın siyasi atmosferində aparıcı mövzu olaraq qalmaqdadır. Ermənistan mediasında son həftənin xəbərləri, açıqlamaları və icmallarının təhlili belə bir fikrə gəlməyə imkan verir ki, Qarabağ fitnə-fəsadının girovuna çevrilmiş bu balaca ölkə bir vurnuxma içərisində xarici aləmlə iqtisadi əlaqə yolları arayır. Fəqət bütün variantlar gəlib bu əsassız iddialardan əl çəkmək zərurəti üzərinə çıxır. Ölkənin siyasi qruplaşmaları və İrəvanın rəsmi siyasətinə böyük təsir imkanları olan erməni diasporu isə bu əsassız iddialarından əl çəkməyə və qonşulara münasibətdə konstruktiv mövqe tutmağa hazır görükmür. Ziddiyyət bundadır.
Özünü o yerə qoymayan İrəvan topun Ankarada olduğunu deyir və ondan konkret addım (yəni sərhədin açılmasını) gözləyir. Ankara tələsmir və bunun şərtə bağlı olduğunun fərqindədir. Qərb paytaxtları da artıq sərhədin açılması və Qarabağda tənzimi ayrılıqda tutmağın mümkünsüzlüyünü dərk edib. Metyu Brayzanın son açıqlamasında bu aydın hiss olundu. Vaşinqton və Parisin məsələyə bundan sonrakı yanaşması bu baxımdan maraq doğurur.
İrəvanda səsləndirilən və yerli ovqatı əks etdirən fikirlərə gəldikdə, məsələn, siyasi analitik Ruben Akopyanın fikrincə, "Türkiyə-Azərbaycan tandemi ilə qarşıdurmada Ermənistan təklənmişdir", "Ermənistanın xarici siyasət kursu Türkiyə-Azərbaycan tandemindən fərqli olaraq planlaşdırılmayıb, situativ səciyyə daşıyır", odur ki, "bu mərhələdə danışıqlar prosesi yaxşı heç nə vəd etmir". O belə hesab edir ki, Türkiyə ilə münasibətlərin normallaşdırılması Ermənistanın İran və Rusiya ilə münasibətlərini korlaya bilərdi.
Keçmiş xarici işlər naziri Vardan Oskanyanın düşüncəsinə görə, Türkiyə Ermənistanın keçən ilin iyununda nümayiş etdirdiyi xoşməramdan ən yaxşı şəkildə istifadə edərək xeyli dividendlər qazandı: soyqırımın beynəlxalq miqyasda tanınması məsələsində erməni mövqelərini xeyli zəiflətdi, Qarabağ məsələsində onu erməni-türk sərhədlərinin açılması məsələsi ilə bağlamaqla həlledici rola malik oldu. Oskanyan deyir ki, Ermənistanın imkan verməsi ilə bu erməni-türk məsələsi onlar üçün əlverişsiz istiqamətə sarı dərinləşib və artıq Qarabağ prosesinə bilavasitə təsir göstərməyə başlamışdır.
Müxalif ovqatlı erməni politoloqları Serj Sarqsyan komandasını söyürlər ki, bütün mövqeləri əldən veriblər və güclü qonşunun qarşısında çılpaq və əliyalın dayanıblar. Serj Sarqsyanın Türkiyə ilə münasibətləri normallaşdırma siyasəti "sürüşkən və alçaldıcı" deyə damğalanır. Deyilir ki, Ermənistan Türkiyə və Azərbaycanın ərazi bütövlüyünü tanımağa razılıq verməklə Qars müqaviləsini tanımağın və Azərbaycanla rüsvayçı müqaviləni imzalamağın bir addımlığına gəlib.
"Daşnaksütyun" partiyası belə bir məzmunda bəyanat qəbul edərək Ermənistan prezidentini indiki xarici siyasətə yenidən baxmağa və Türkiyə ilə danışıqlar prosesini dayandırmağa çağırır. Bu stajlı terror partiyası rəhbərliyini təmsil edən Armen Rustamyan İrəvanda keçirilən bir mitinqdə deyib ki, bu danışıqlar prosesi istisnasız olaraq Türkiyənin maraqlarına xidmət edib və xidmət edir. Onun baş-ayaq məntiqinə görə, razılaşmanı kobud şəkildə pozmaqla Türkiyə mahiyyət etibarilə ilkin şərtlərdən imtina etmir, özəlliklə Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin tənzimi prosesində öz şərtlərini diktə etməyə çalışır. Türkiyənin təklif etdiyi ilkin şərtlər nəinki qeyri-məqbuldur, həm də qanunaziddir (!?), onlar iki erməni respublikasının gələcəyini təhlükə altında qoyur"(!?) (Arminform).
Acı reallığı görməzliyə vuran daşnakların populist düşüncəsinə görə, Ermənistan hakimiyyəti sübut etməyə borcludur ki, hətta Türkiyə tərəfindən blokada şəraitində iqtisadi və siyasi hədəflərini həyata keçirər və Ermənistan bölgənin inkişaf etmiş ölkəsinə çevrilə bilər.
ÖNCƏKİ RİTORİKAYA QAYIDIŞ
Futbol diplomatiyasının gedişində Türkiyəyə münasibətdə müşahidə edilən yumşaq ritorika öz yerini öncəki davakar ritorikaya verib. Qayıdış özünü açıq göstərir. Öz hərbi qüdrətlərindən dəm vurmağa, bu məzmunda mülahizələri mətbuata daha çox porsiya ilə ötürməyə, Türkiyənin ünvanına kəskin tonda açıqlamalar səsləndirməyə başlayıblar.
Bizi də yaddan çıxarmırlar. Onlar bu fikirlə özlərinə təskinlik verirlər ki, Azərbaycanın pulu çox olsa da, ən yeni silahlar almaq imkanı olsa da, onun ordusu erməni müdafiə sistemini yarmaq iqtidarında deyil. (Bizim ön cəbhədə xidmət edən zabitlər isə deyirlər ki, mövcud cəbhə xəttini yarım saatın içərisində bir neçə yerdən yarmaq onlar üçün heç bir çətinlik törətmir).
Tarixçilər yenidən ön xəttə çıxarılıb. Onların "ağır artilleriyası" - Ermənistan EA Tarix İnstitutunun direktoru Aşot Melkonyanın söylədikləri bu baxımdan səciyyəvidir və onların elminin nə kökdə olduğunu əyani göstərir. Şikəst təxəyyül sahibi olduğu o dəqiqə hiss olunan bu adam iddia edir ki, demə Sovet Rusiyası və Türkiyə arasında imzalanmış Qars müqaviləsinin (1921) hüquqi qüvvəsi yoxmuş (?), çünki o vaxt bu ölkələrdən heç biri beynəlxalq hüququn subyektləri deyilmiş (?). Ona görə də həmin sənəd və indiki erməni-türk sərhədi qanunsuzdur (?) və həmin sənədə həyat qüvvəsi vermək olmaz...
Melkonyanın yadına düşüb ki, rəhmətlik Vudro Vilson 1920-ci ildə Ermənistan və Türkiyənin sərhədini cızıbmış, o xəritəni hələ heç kəs ləğv etməyib, demək öz qüvvəsini itirməyib (!)... Bu qəribə tarixçi "soyqırım"ın Türkiyə tərəfindən tanınmasını istisnasız olaraq mənəvi problem sayan bəzi erməni xadimlərə hiddətlənir və deyir ki, "soyqırım"ın tanınmasının ardınca Türkiyə tərəfindən maddi zərərin ödənilməsi və onların tarixi torpaqlarının qaytarılması gəlməlidir. Nə söyləmək olar, bu cənabın iştahası yaman çox imiş...
İQTİSADİ BÖHRAN GÜCLƏNİR
İqtisadiyyatın Ermənistan siyasətinə nə dərəcədə təsir göstərdiyi barədə qəti fikir söyləmək bir az çətindir. Çünki onlar öz siyasi problemlərini Rusiyanın boynuna yükləməyi, hətta öz sərhədlərinin qorunmasını onlara həvalə etməyi bacarıblar. Bu baxımdan xeyli sərbəstdirlər və dünya erməniləri üçün siyasət "istehsal etməyə" vaxtları çox qalır.
İqtisadiyyat indiki komandanın heç xoşlamadığı mövzudur. İqtisadi böhranın durmadan güclənməkdə olduğu barədə açıq bir reallıq kimi danışılır. İrəvan iqtisadçılarından ölkə əhalisi üçün ümidverici sözlər eşidilmir. Məsələn, keçmiş baş nazir Qrant Baqratyanın proqnozuna görə, bu ilin sonuna yaxın iqtisadi geriləmə 7-12 faiz civarında olacaq və bu tendensiya tezliklə dərin büdcənin və bankların iflasına çevriləcək.
Keçmiş baş nazir bunun təqsirini ölkə iqtisadiyyatının son 10 ildəki yanlış inkişaf kursunda görür. Onun sözlərincə, daha dəqiq proqnozu avqustda Rusiya iqtisadiyyatında situasiyanın dəyişdiyi haqda məlumatlara əsaslanmaqla vermək mümkün olacaq, çünki Rusiyadakı situasiya çox baxımdan Ermənistandakı situasiyanı şərtləndirir. Ümid edilir ki, neftin qiymətlərindən asılı olaraq Rusiyada iqtisadi durum sabitləşə bilər və bu halda Ermənistana transfert axını bərpa olunar. Hazırda Ermənistana transfert axını keçən ildən bəri 30 faiz zəifləmişdir.
Ermənistanın baş naziri Tiqran Sarkisyanın sözlərincə, Rusiyadakı iqtisadi durum yaxın 2-3 il ərzində Ermənistandakı vəziyyətə ciddi təsir göstərəcəkdir.
Ermənistan Soçidə olimpiya infrastrukturunun inşasında öz tikinti materialları ilə iştirak etmək istəyir. Lakin bu yüklərin oraya çatdırılması Gürcüstandan keçir və hazırda Poti - Qafqaz dəmir yol gəmi-bərəsi və Poti-Novorossiysk avtomobil gəmi-bərəsi faktik olaraq işləmir.
Bundan başqa, Ermənistan istəyir ki, Rusiya borc müqabilində ona verilmiş Ermənistan müəssisələri ərazisində azad iqtisadi zonalar yaratsın, lakin bu işdə irəliləyiş əldə edilməsi də mümkünsüzdür. Çünki hər şey sonda gəlib nəqliyyat yollarına çıxır və bu yollar da Gürcüstanın, Azərbaycanın və Türkiyənin aydın və qətiyyətli mövqeyi ilə üzləşir.
QLOBAL ÜMUMERMƏNİ BANKI İDEYASI BAŞ TUTMUR
Belə bir ideya üzərində iş gedirdi, fəqət qlobal maliyyə böhranının bu işi təxirə saldığı aydın olmuşdur. Xaricdə yaşayan ermənilər üçün nəzərdə tutulan belə bir bankın yaranmasına böyük ümidlər bəslənir, hesablamalara görə, əgər xaricdə yaşayan ermənilərin 1 faizi bu bankda öz kartoçka hesabını açsa, Ermənistanın yetərincə pulu olacaq və beynəlxalq maliyyə donorlarına ehtiyac qalmayacaq.
Bu ideyanın müəllifləri xaricdə yaşayan erməniləri öz pullarını yerli banklardan çıxarıb bu banka qoymağa təşviq edəcəklər. Fəqət xarici ölkələrdəki erməniəsilli işbazların iri şirkətlərinin çətin durumda olduğu və bu məqsəd üçün tələb olunan 80 milyon dolları cəm etməyə çətinlik çəkdikləri bildirilir.
RUSİYANIN YARDIM ƏLİ
RF maliyyə naziri Aleksey Kudrinə istinadən, Rusiyanın bu həftənin sonunadək Ermənistanın hesabına 500 milyon dollarlıq sabitləşdirmə krediti köçürəcəyi bildirilmişdi. Libor+3 faiz tarifi ilə ayrılmış bu kredit 15 illiyə verilir, onun 4 ili güzəştli müddət təşkil edir. Rusiya bununla dünyanı sarmış maliyyə-iqtisadi böhranın Ermənistan iqtisadiyyatına təsirini yumşalda biləcəyini güman edir.
Rusiyanın Ermənistana bu növbəti səxavətinin futbol diplomatiyasının iflasa uğramasından sonra olması diqqətdən yayınmadı.
Bu gün Rusiyanın Ermənistan iqtisadiyyatına birbaşa investisiyasının cəmi 1,8 milyard dollar təşkil edir. Başqa bir rəqəmə görə, Ermənistan iqtisadiyyatına qoyulmuş xarici investisiyaların 75 faizə yaxını Rusiyanın payına düşür. Ermənistanda Rusiya kapitalının iştirakı ilə 1000 şirkət bu və digər dərəcədə fəaliyyət göstərir və ya sadəcə qeydiyyatdan keçib, lakin fəaliyyət göstərə bilmir.
GÜRCÜSTAN YOLU AÇMIR
Ermənistanı Rusiya ilə bağlayan yeganə qısa quru yol hərbi Gürcüstan yolundan keçir və bu yol Rusiya və Gürcüstan arasında məlum hadisələrdən sonra qapalıdır. Bu iki ölkə arasında diplomatik əlaqələr məlum hadisələrdən sonra pozulmuş olduğundan onun açılması mümkün deyildir. Onun açılması üçün diplomatik əlaqələr bərpa olunmalıdır, əlaqələrin bərpası üçün Rusiya Gürcüstandan zorla qopardığı əraziləri (Abxaziya və Cənubi Osetiyanı) qaytarmalıdır.
Beləliklə, Ermənistan Verxniy Lars buraxılış məntəqəsi vasitəsilə Rusiyaya bağlana bilmir və bunun nə zaman mümkünləşəcəyi bəlli deyil.
BELƏLİKLƏ
Ermənistan növbəti dəfə danışıqlar prosesini uzatmağı bacardı. Aparılan danışıqların gedişi konfidensial səciyyə daşısa da, Azərbaycan prezidenti İlham Əliyev Respublika günü ilə bağlı öz təbrik nitqində bəzi açıqlamalara yer vermişdir. Bu danışıqların daha intensiv xarakter aldığını qeyd edən prezident bildirdi ki, bu gün Ermənistan və Azərbaycan arasında danışıqlar masasında bütün işğal edilmiş Azərbaycan torpaqlarının qaytarılması məsələsi və bütün köçkünlərin öz doğma ev-eşiklərinə qayıdışı məsələsi var.
İlham Əliyev bildirdi ki, nə bu gün, nə on il sonra, nə yüz il sonra Dağlıq Qarabağ müstəqil olmayacaq. Azərbaycanın mövqeyi birmənalıdır və bütün təzyiqlərə baxmayaraq sonadək öz mövqeyini müdafiə edəcəkdir. Təzyiqlər dedikdə, bizimçün sirr deyil ki, bunlar Qərb paytaxtlarında ermənilərə vəkillik edən siyasi çevrələrdir. Fəqət Azərbaycan və Türkiyə daim bir yerdə olsa, bu təzyiqlər bir nəticə verməyəcək, çünki hüquq bizim tərəfimizdədir.
İlham Əliyev Ermənistanın "danışıqlar prosesini süni şəkildə uzatdığı"nı deyib, yəni rəsmi Bakı İrəvanın bu taktikasının fərqindədir. "Artıq heç kəs üçün sirr deyil ki, bu taktikadan Ermənistan tərəfi istifadə edir, lakin bunun bir perspektivi yoxdur".
Yerevanda mer seçkiləri YENİLƏNİB
Yerevanda mer seçkiləri. 31 may, 2009
Ermənistan 1991-ci ildə müstəqil olandan bəri ilk dəfə olaraq Yerevan sakinləri mayın 31-də mer və şəhər şurası, yəni Ağsaqqallar Şurasını seçir. 2005-ci ildə qəbul edilmiş konstitusiya düzəlişinə görə ağsaqqal seçkisi partiya siyahısıyla, yəni proporsional sistemlə keçirilir. Bu isə o deməkdir ki, mübarizə ayrı-ayrı siyasətçilərin deyil, siyasi qüvvələrin arasında gedir.
İndiki Yerevan meri Qarik Beqlarian deyir ki «mənim gözləntim çox yüksəkdir»
Martın 22-də seçkilərdə iştirak üçün sənəd qəbulu başa çatanda məlum oldu ki, mer kürsüsü uğrunda 7 siyasi qüvvə mübarizə aparacaq. Bunların 6-sı partiya, biri isə müxalifətin formalaşdırdığı koalisiyadır. Ümumilikdə Ağsaqqallar Şurasının 65 yerinə 600-dən artıq namizəd iddialıdır.
Onlar bələdiyyədə iştirak üçün səslərin 7 ya 9 faizini toplamalıdırlar. 40 faizdən çox səs yığan partiya isə avtomatik olaraq öz əsas namizədini mer kimi görəcək.
Rəy sorğusu göstərib ki, əvvəlki mer, Ermənistan Respublika partiyasından olan Qaqik Beqlarian irəlidədir.
Lakin əsas müxalif Ermənistan Milli Konqres partiyası hələ də ümid edir ki, onun lideri mer olmaq üçün lazım olan səsi yığacaq. Bu partiyanın lideri keçmiş prezident Levon Ter-Petrosyandır.
Prezident Serk Sarkisyan jurnalistlərin suallarından yayınıbSəsvermədən əvvəl Ter-Petrosyanın tərəfdarları narahat idilər ki, hakimiyyət seçkinin azad və ədalətli olacağını iddia eləsə də pozuntuya yol verəcək.
Öz səsini verdikdən sonra Qarik Beqlarian isə belə deyib:
«Bu seçki hər bir Yerevan sakini üçün çox vacibdir və mənim gözləntim çox yüksəkdir. Qoy seçki azad və ədalətli olsun».
Prezident Serk Sarkisyan jurnalistlərin suallarından yayınıb və deyib ki, bu gün sakitlik günüdür.
Ter-Petrosyan və onun tərəfdarları hakimiyyəti seçkini saxtalaşdırmaqda ittiham edirdilər
«Azadlıq» radiosunun erməni xidmətinin verdiyi məlumat görə bu gün yüzlərlə yerli hakimiyyət rəsmiləri və başqa rəsmilər Gümrü və Vanadzor kimi ikinci böyük şəhərlərdən kiçik avtobuslar və maşınlarla paytaxta gətiriliblər.
Hakimiyyət Respublika partiyasının qalibiyyətinə dəstək olmağa çağırıb. Lakin belə bir şübhələr gəzir ki, onlar seçkidə iştirak edənlərə ödəniş ediblər və ya möhkəm tapşırıq veriblər.
Beynəlxalq ictimaiyyət seçkini monitorinq edir və Ermənistanın götürdüyü öhdəliklərə əməl edib-etməyəcəyini yoxlayırlar. Ölkədə Avropa Şurası və Avropa Birliyindən olan müşahidəçilər var.
Yerevanda da «karusel». Seçiciləri Gümrüdən paytaxta daşıyan avtobuslarBu səsvermə 2008-ci ilin fevralında prezident seçkilərindən sonra baş verənlərin təkrar oluna biləcəyi qorxusu yaratmışdı.
Həmin vaxt polis və müxalifət tərəfdarları arasında yaşanmış toqquşmada 10 nəfər ölmüşdü.
Ter-Petrosyan və onun tərəfdarları hakimiyyəti seçkini saxtalaşdırmaqda ittiham edirdilər.
Bugünkü seçkinin ilkin nəticələrinin seçkidən sonra 24 saat ərzində bəlli olacağı gözlənilir. Tam nəticələr isə 7 gündən elan ediləcək.
Ermənistan 1991-ci ildə müstəqil olandan bəri ilk dəfə olaraq Yerevan sakinləri mayın 31-də mer və şəhər şurası, yəni Ağsaqqallar Şurasını seçir. 2005-ci ildə qəbul edilmiş konstitusiya düzəlişinə görə ağsaqqal seçkisi partiya siyahısıyla, yəni proporsional sistemlə keçirilir. Bu isə o deməkdir ki, mübarizə ayrı-ayrı siyasətçilərin deyil, siyasi qüvvələrin arasında gedir.
İndiki Yerevan meri Qarik Beqlarian deyir ki «mənim gözləntim çox yüksəkdir»
Martın 22-də seçkilərdə iştirak üçün sənəd qəbulu başa çatanda məlum oldu ki, mer kürsüsü uğrunda 7 siyasi qüvvə mübarizə aparacaq. Bunların 6-sı partiya, biri isə müxalifətin formalaşdırdığı koalisiyadır. Ümumilikdə Ağsaqqallar Şurasının 65 yerinə 600-dən artıq namizəd iddialıdır.
Onlar bələdiyyədə iştirak üçün səslərin 7 ya 9 faizini toplamalıdırlar. 40 faizdən çox səs yığan partiya isə avtomatik olaraq öz əsas namizədini mer kimi görəcək.
Rəy sorğusu göstərib ki, əvvəlki mer, Ermənistan Respublika partiyasından olan Qaqik Beqlarian irəlidədir.
Lakin əsas müxalif Ermənistan Milli Konqres partiyası hələ də ümid edir ki, onun lideri mer olmaq üçün lazım olan səsi yığacaq. Bu partiyanın lideri keçmiş prezident Levon Ter-Petrosyandır.
Prezident Serk Sarkisyan jurnalistlərin suallarından yayınıbSəsvermədən əvvəl Ter-Petrosyanın tərəfdarları narahat idilər ki, hakimiyyət seçkinin azad və ədalətli olacağını iddia eləsə də pozuntuya yol verəcək.
Öz səsini verdikdən sonra Qarik Beqlarian isə belə deyib:
«Bu seçki hər bir Yerevan sakini üçün çox vacibdir və mənim gözləntim çox yüksəkdir. Qoy seçki azad və ədalətli olsun».
Prezident Serk Sarkisyan jurnalistlərin suallarından yayınıb və deyib ki, bu gün sakitlik günüdür.
Ter-Petrosyan və onun tərəfdarları hakimiyyəti seçkini saxtalaşdırmaqda ittiham edirdilər
«Azadlıq» radiosunun erməni xidmətinin verdiyi məlumat görə bu gün yüzlərlə yerli hakimiyyət rəsmiləri və başqa rəsmilər Gümrü və Vanadzor kimi ikinci böyük şəhərlərdən kiçik avtobuslar və maşınlarla paytaxta gətiriliblər.
Hakimiyyət Respublika partiyasının qalibiyyətinə dəstək olmağa çağırıb. Lakin belə bir şübhələr gəzir ki, onlar seçkidə iştirak edənlərə ödəniş ediblər və ya möhkəm tapşırıq veriblər.
Beynəlxalq ictimaiyyət seçkini monitorinq edir və Ermənistanın götürdüyü öhdəliklərə əməl edib-etməyəcəyini yoxlayırlar. Ölkədə Avropa Şurası və Avropa Birliyindən olan müşahidəçilər var.
Yerevanda da «karusel». Seçiciləri Gümrüdən paytaxta daşıyan avtobuslarBu səsvermə 2008-ci ilin fevralında prezident seçkilərindən sonra baş verənlərin təkrar oluna biləcəyi qorxusu yaratmışdı.
Həmin vaxt polis və müxalifət tərəfdarları arasında yaşanmış toqquşmada 10 nəfər ölmüşdü.
Ter-Petrosyan və onun tərəfdarları hakimiyyəti seçkini saxtalaşdırmaqda ittiham edirdilər.
Bugünkü seçkinin ilkin nəticələrinin seçkidən sonra 24 saat ərzində bəlli olacağı gözlənilir. Tam nəticələr isə 7 gündən elan ediləcək.
Bu gün Uşaqların Beynəlxalq Müdafiəsi Günüdür
Uşaqların Beynəlxalq Müdafiəsi Günü BMT Baş Assambleyasının qərarı ilə 1950-ci ildən qeyd olunur
İyunun 1-i dünyanın əksər ölkələrində olduğu kimi, Azərbaycanda da Uşaqların Beynəlxalq Müdafiəsi Günü kimi qeyd edilir.
Dövlət Statistika Komitəsinin yaydığı son məlumata görə, hazırda ölkə əhalisinin 29 faizini 18 yaşadək uşaqlar təşkil edir. 2008-ci ildə Azərbaycanda 152,1 min, bu ilin 4 ayında isə 48,4 min körpə dünyaya gəlib. Körpələrin 53,4 faizini oğlan, 46,6 faizini qızlar təşkil edir.
Prezident İlham Əliyevin 22 dekabr 2008-ci il tarixli sərəncamı ilə 2009-cu il həm də Azərbaycanda «Uşaq ili» elan edilib.
Uşaqların Beynəlxalq Müdafiəsi Günü BMT Baş Assambleyasının qərarı ilə 1950-ci ildən qeyd olunur.
İyunun 1-i dünyanın əksər ölkələrində olduğu kimi, Azərbaycanda da Uşaqların Beynəlxalq Müdafiəsi Günü kimi qeyd edilir.
Dövlət Statistika Komitəsinin yaydığı son məlumata görə, hazırda ölkə əhalisinin 29 faizini 18 yaşadək uşaqlar təşkil edir. 2008-ci ildə Azərbaycanda 152,1 min, bu ilin 4 ayında isə 48,4 min körpə dünyaya gəlib. Körpələrin 53,4 faizini oğlan, 46,6 faizini qızlar təşkil edir.
Prezident İlham Əliyevin 22 dekabr 2008-ci il tarixli sərəncamı ilə 2009-cu il həm də Azərbaycanda «Uşaq ili» elan edilib.
Uşaqların Beynəlxalq Müdafiəsi Günü BMT Baş Assambleyasının qərarı ilə 1950-ci ildən qeyd olunur.
ABŞ müdafiə naziri Şimali Koreyaya xəbərdarlıq etdi
ABŞ müdafiə naziri Robert Geyts deyir ki, Birləşmiş Ştatlar nüvə silahlı Şimali Koreyanı qəbul etməyəcək.
Sinqapurda Asiya müdafiə nazirləri ilə görüşən cənab Geyts bildirib ki, Şimala qarşı ağrılı sanksiyalar bu ölkənin nüvə proqramını dinc yolla dayandırmağın yeganə yoludur. Onun sözlərinə görə Vaşinqton imkan verməyəcək ki, Şimali Koreya Asiya və ABŞ-da hədəfləri dağıtmaq imkanlarını inkişaf etdirsin. Geyts əlavə edib ki, ABŞ və onun müttəfiqləri Şimali Koreya ilə dialoqa açıqdırlar, lakin təxribata boyun əyməyəcəklər. Konfransda iştirak edən Çinin baş qərargahlar rəisi Ma Şaotian bəyan edib ki, Koreya yarımadası nüvə silahından azad zona olmalıdır
Sinqapurda Asiya müdafiə nazirləri ilə görüşən cənab Geyts bildirib ki, Şimala qarşı ağrılı sanksiyalar bu ölkənin nüvə proqramını dinc yolla dayandırmağın yeganə yoludur. Onun sözlərinə görə Vaşinqton imkan verməyəcək ki, Şimali Koreya Asiya və ABŞ-da hədəfləri dağıtmaq imkanlarını inkişaf etdirsin. Geyts əlavə edib ki, ABŞ və onun müttəfiqləri Şimali Koreya ilə dialoqa açıqdırlar, lakin təxribata boyun əyməyəcəklər. Konfransda iştirak edən Çinin baş qərargahlar rəisi Ma Şaotian bəyan edib ki, Koreya yarımadası nüvə silahından azad zona olmalıdır
Kuba ABŞ-la danışıqlara hazırdır
Danışıqların gedişində terrorizmə qarşı mübarizədə əməkdaşlıq müzakirə olunacaq
Kuba ABŞ-la mühacirət və poçt rabitəsi sahəsində danışıqlara hazırdır. ABŞ Dövlət Departamentinin təmsilçiləri bildiriblər ki, danışıqların gedişində ölkələr arasında terrorizmə və narkotik qaçaqmalçılığına qarşı mübarizədə əməkdaşlıq məsələləri müzakirə olunacaq. Bu barədə «Azadlıq» radiosu məlumat yayıb.
Yada salaq ki, 2009-cu il mayın 23-də ABŞ prezidenti Barak Obama Kubaya vətəndaşlarının Birləşmiş Ştatlara leqal mühajirəti barədə danışıqlara başlamığ təklif etmişdi. /ANS PRESS/
Kuba ABŞ-la mühacirət və poçt rabitəsi sahəsində danışıqlara hazırdır. ABŞ Dövlət Departamentinin təmsilçiləri bildiriblər ki, danışıqların gedişində ölkələr arasında terrorizmə və narkotik qaçaqmalçılığına qarşı mübarizədə əməkdaşlıq məsələləri müzakirə olunacaq. Bu barədə «Azadlıq» radiosu məlumat yayıb.
Yada salaq ki, 2009-cu il mayın 23-də ABŞ prezidenti Barak Obama Kubaya vətəndaşlarının Birləşmiş Ştatlara leqal mühajirəti barədə danışıqlara başlamığ təklif etmişdi. /ANS PRESS/
ZÜRİCHDƏ 91Cİ İSTİQLAL BAYRAMİ QÜTLANDİ
30.05.2009 Swissin zürix şəhrində azərbaycanlilar istiqlal bayraminin 91 ci il dönümu münasibətilə şənlik mərasimi geçirilib.
aldığımiz son məlümata görə bu mərasim milli fəal araz bəy və xalq cibhəsi tərfindən tədbirlənmişdir.qeyd etmək lazımdir ki güney azərbaycanilarin gəniş iştirakilə bir çox milli fəal o cümlədən Güney azərbaycan istiqlal partisinin üzvlari tanilmiş milli fəal vəhid davərpanah və çoxlu söyaşlarimiz bu bayrami əzizlıblər
aldığımiz son məlümata görə bu mərasim milli fəal araz bəy və xalq cibhəsi tərfindən tədbirlənmişdir.qeyd etmək lazımdir ki güney azərbaycanilarin gəniş iştirakilə bir çox milli fəal o cümlədən Güney azərbaycan istiqlal partisinin üzvlari tanilmiş milli fəal vəhid davərpanah və çoxlu söyaşlarimiz bu bayrami əzizlıblər
Ərdoğandan Azərbaycan xalqına xəbərdarlıq
«Türkiyə-Azərbaycan münasibətlərini pozmaq istəyənlər var!»
Baş nazir Bakıya səfərinin detallarını açıqladı
Türkiyənin baş naziri Rəcəb Tayyib Ərdoğan xalqa müraciət edib. «ANSPRESS»in verdiyi xəbərə görə, Türkiyənin dünyada və regionda mövqeyinin mütəmadi olaraq möhkəmləndiyini deyən baş nazir ölkəsinin enerji, təhsil, hərb, iqtisadi böhran, Bosfor və Dardanel boğazlarının istifadəsi məsələlərindən bəhs edib.
Ərdoğan müraciətində Azərbaycanla münasibətlər və Cənubi Qafqazdaki vəziyyətə də toxunub. Baş nazir 12-13 may tarixlərdə Azərbaycana olan səfərini yüksək qiymətləndirib və iki ölkə arasındakı əlaqələrin gücünü göstərmək üçün çox faydalı olduğunu deyib. Ərdoğan həmçinin Milli Məclisdəki çıxışı ilə iki ölkə arasındakı münasibətlərə mənfi təsir edən dezinformasiyanın da aradan qalxdığını deyib: “Türkiyə indiyə qədər olduğu kimi, bundan sonra da Azərbaycanla öz taleyini, istiqamətini bir görməyə davam edəcək. Başda Dağlıq Qarabağ problemi olmaqla Qafqazda sülhü və stabilliyi təmin edən hər addıma dəstək verməyə bundan sonra da davam edəcəyik”.
İkili ticarət həcminin 4 ildə 40 faiz çoxaldığını deyən Ərdoğan Azərbaycanda qeyri-neft sektoruna 3 milyard dollar investisiya qoymaqla Türkiyənin bu sahədə ən böyük investor dövlət olduğunu da vurğulayıb. Baş nazir regiondakı ortaq layihələrin əhəmiyyətindən danışıb, bu layihələri ölkələr arasındakı qardaşlığın rəmzi kimi qiymətləndirib: “Bakı-Tiflis-Ceyhan neft boru kəməri layihəsini ortaq bir həyəcanla işə saldıq. Bakı-Tiflis-Ərzurum təbii qaz kəməri də eyni dövrdə faliyyətə başladı. Regional əməkdaşlığımızın növbəti rəmzi olan Bakı-Tiflis-Qars dəmir yolu da əhəmiyyətlə üstündə dayndığımız layihələrdən biridir və faliyyətə başladığı zaman tarixi “İpək Yolu”nu canlandıracaq strateji bir layihədir”.
Ərdoğan çıxışının sonunda iki ölkə arasındakı əlaqələrin dostluq və qardaşlıq çərçivəsində davam edəcəyini bildirib, münasibətləri korlamaq istəyənlərlə bağlı hər iki ölkənin vətəndaşlarına xəbərdarlıq edib: “Bu layihələr iki ölkənin birlikdə irəliləməsi deməkdir. Türkiyə ilə Azərbaycan arasındakı qardaşlığın rəmzi olan müştərək addımlardır. Münasibətlərimiz daima dostluq və qardaşlığa dayanaraq davam edəcək. Bunun əksi mümkün deyil. Bu çıxışımda iki ölkə arasındakı dostluğu, qardaşlığı zədələmək, əsli olmayan iddialarla münasibətləri korlamaq istəyənlərə qarşı əziz millətimi, xüsusilə də azərbaycanlı qardaşlarımı xəbərdar etmək istəyirəm“.
Baş nazir Bakıya səfərinin detallarını açıqladı
Türkiyənin baş naziri Rəcəb Tayyib Ərdoğan xalqa müraciət edib. «ANSPRESS»in verdiyi xəbərə görə, Türkiyənin dünyada və regionda mövqeyinin mütəmadi olaraq möhkəmləndiyini deyən baş nazir ölkəsinin enerji, təhsil, hərb, iqtisadi böhran, Bosfor və Dardanel boğazlarının istifadəsi məsələlərindən bəhs edib.
Ərdoğan müraciətində Azərbaycanla münasibətlər və Cənubi Qafqazdaki vəziyyətə də toxunub. Baş nazir 12-13 may tarixlərdə Azərbaycana olan səfərini yüksək qiymətləndirib və iki ölkə arasındakı əlaqələrin gücünü göstərmək üçün çox faydalı olduğunu deyib. Ərdoğan həmçinin Milli Məclisdəki çıxışı ilə iki ölkə arasındakı münasibətlərə mənfi təsir edən dezinformasiyanın da aradan qalxdığını deyib: “Türkiyə indiyə qədər olduğu kimi, bundan sonra da Azərbaycanla öz taleyini, istiqamətini bir görməyə davam edəcək. Başda Dağlıq Qarabağ problemi olmaqla Qafqazda sülhü və stabilliyi təmin edən hər addıma dəstək verməyə bundan sonra da davam edəcəyik”.
İkili ticarət həcminin 4 ildə 40 faiz çoxaldığını deyən Ərdoğan Azərbaycanda qeyri-neft sektoruna 3 milyard dollar investisiya qoymaqla Türkiyənin bu sahədə ən böyük investor dövlət olduğunu da vurğulayıb. Baş nazir regiondakı ortaq layihələrin əhəmiyyətindən danışıb, bu layihələri ölkələr arasındakı qardaşlığın rəmzi kimi qiymətləndirib: “Bakı-Tiflis-Ceyhan neft boru kəməri layihəsini ortaq bir həyəcanla işə saldıq. Bakı-Tiflis-Ərzurum təbii qaz kəməri də eyni dövrdə faliyyətə başladı. Regional əməkdaşlığımızın növbəti rəmzi olan Bakı-Tiflis-Qars dəmir yolu da əhəmiyyətlə üstündə dayndığımız layihələrdən biridir və faliyyətə başladığı zaman tarixi “İpək Yolu”nu canlandıracaq strateji bir layihədir”.
Ərdoğan çıxışının sonunda iki ölkə arasındakı əlaqələrin dostluq və qardaşlıq çərçivəsində davam edəcəyini bildirib, münasibətləri korlamaq istəyənlərlə bağlı hər iki ölkənin vətəndaşlarına xəbərdarlıq edib: “Bu layihələr iki ölkənin birlikdə irəliləməsi deməkdir. Türkiyə ilə Azərbaycan arasındakı qardaşlığın rəmzi olan müştərək addımlardır. Münasibətlərimiz daima dostluq və qardaşlığa dayanaraq davam edəcək. Bunun əksi mümkün deyil. Bu çıxışımda iki ölkə arasındakı dostluğu, qardaşlığı zədələmək, əsli olmayan iddialarla münasibətləri korlamaq istəyənlərə qarşı əziz millətimi, xüsusilə də azərbaycanlı qardaşlarımı xəbərdar etmək istəyirəm“.
Bakıda Dünya seysmoloqları IV beynəlxalq konfransı keçirilir
Bu gün Bakıda dünya seysmoloqlarının IV beynəlxalq konfransı başlayır. “Azərbaycan ərazisinin seysmikliyi və böyük şəhərlərin seysmik riski” mövzusuna həsr olunmuş konfrans 3 gün davam edəcək. Milli Elmlər Akademiyasının Seysmoloji Xidmət Mərkəzindən Lent.az-a bildiriblər ki, tədbirdə ABŞ, Rusiya, Almaniya, Türkiyə, Rusiya, Özbəkistan, Bolqarıstan, Gürcüstan və digər ölkələrin seysmoloji xidmət orqanlarının nümayəndələri iştirak edir. Konfrans çərçivəsində Azərbaycanda və dünyada seysmoloji xidmət sahəsində görülən tədbirlər, yeraltı təkanların qeydə alınması sahəsində müasir texnologiyaların tətbiqinə dair seminarlar keçiriləcək.
İran adlanan yerdə orta təbəqə Əhmədinejatı yıxa bilər
«Vaşinqton Post»: Onun rəqibləri – keçmiş baş nazir Mir Hüseyn Musəvi və din xadimi Mehdi Karrubi xalqa daha yaxşı gələcək vəd edir
Mayın 30-da «Vaşinqton Post» qəzeti İranda qarşıdan gələn prezident seçkilərini təhlil edən yazı dərc edib. Müəllif Tomas Edbrink Tehranda seçicilərlə və siyasi müşahidəçilərlə bir qədər vaxt keçirərək belə bir qənaətə gəlmişdir ki, xüsusilə də şəhər əhalisi və orta təbəqənin təmsilçiləri arasında öz nüfuzunu itirən İran prezidenti qarşıdan gələn seçkilərdə uduza bilər.
Müəllif yazır ki, 2005-ci ilə Tehranın 12 milyonluq əhalisinin böyük bir qismi seçki sisteminə etirazlarını ifadə edərək prezident seçkilərini boykot ediblər. Bu il, iyunun 12-də həmin adamların çoxu seçkiyə gedərək Əhmədinejatın əleyhinə səs verəcəklər.
Faranak, Tehranda yaşayan evdar qadın jurnalistlə söhbətində deyir: «Mən heç vaxt heç kimə səs verməmişəm, çünki mən bu sistemi xoşlamıram, amma bu dəfə bütün ailəmi gətirəcəyəm ki, Əhmədinejatın opponentlərindən birinə səs verək».
Tanınmış İran aktrisası Leyli Rəşidi deyir ki, Əhmədinejatın daha 4 il qalması fəlakət olar. «Bu hökumətin dönəmində orta təbəqə çürüyür»-deyə Rəşidi davam edir: «Biz Əhmədinejatı iri səs çoxluğu ilə qovmalıyıq, yoxsa hamımız batacağıq».
Qəzet yazır ki, adətən siyasətə qarışmaqdan çəkinən xeyli adam – məşhur sənət adamları, idmançılar və alimlər Rəşidinin dediklərinə qoşulub seçki kampaniyası mitinqlərində çıxışlar edirlər.
Qəzet yazır ki, İran əhalisinin 70 faizi şəhərlərdə yaşayır və onlar əhaliyə daha çox hüquqların verilməsi, şəxsi azadlıqların artırılması və başqa dövlətlərlə daha yaxşı əlaqələrin qurulması tərəfdarı kimi çıxış edirlər.
Əhmədinejatın hakimiyyəti dönəmində dövlət müəssisələrində işləyən bir çox professionallar işdən çıxarılıblar və Əhmədinejatın tərəfdarları ilə əvəzləniblər, İran iqtisadiyyatının 20 %-ni təşkil edən şəxsi sahibkarlar Çin mallarının ölkə bazarlarını bürüməsindən zərər çəkiblər, inflyasiya 30 %-ə çatıb və ölkənin paytaxtında ev qiymətləri ikiqat artıb.
Qəzet qeyd edir ki, belə bir şəraitdə Əhmədinejatın prezident seçkilərindəki rəqibləri – keçmiş baş nazir Mir Hüseyn Musəvi və din xadimi Mehdi Karrubi xalqa daha yaxşı gələcək vəd edərək seçki kampaniyası aparırlar. Onlar söz verirlər ki, hakimiyyətə gəldikləri təqdirdə Əhmədinejat prezident olandan bəri İranın əsas şəhərlərində fəaliyyətə başlamış «əxlaq polisini» ləğv edəcəklər.
Həmin bu əxlaq polisi şəhərin gur yerlərində, iri mağazaların girəcəklərində dayanaraq minlərlə qadını «İslama zidd geyimlərdə gəzmək» ittihamı ilə həbs edib polis məntəqələrinə aparmışdır.
Tina – jurnalistin müsahibə aldığı digər bir yerli sakin deyir ki, belə addımlar adamlar arasında vahimə atmosferi yaradır ki, keçmiş prezident Məhəmməd Xatəminin dövründə belə bir şey yox idi. Müəllif onu da qeyd edir ki, hazırda Xatəmi Əhmədinejatın opponenti Mir Hüseyn Musəvini müdafiə edir.
// Qorxmaz Əsgərov, Azadlıq Radiosu
Mayın 30-da «Vaşinqton Post» qəzeti İranda qarşıdan gələn prezident seçkilərini təhlil edən yazı dərc edib. Müəllif Tomas Edbrink Tehranda seçicilərlə və siyasi müşahidəçilərlə bir qədər vaxt keçirərək belə bir qənaətə gəlmişdir ki, xüsusilə də şəhər əhalisi və orta təbəqənin təmsilçiləri arasında öz nüfuzunu itirən İran prezidenti qarşıdan gələn seçkilərdə uduza bilər.
Müəllif yazır ki, 2005-ci ilə Tehranın 12 milyonluq əhalisinin böyük bir qismi seçki sisteminə etirazlarını ifadə edərək prezident seçkilərini boykot ediblər. Bu il, iyunun 12-də həmin adamların çoxu seçkiyə gedərək Əhmədinejatın əleyhinə səs verəcəklər.
Faranak, Tehranda yaşayan evdar qadın jurnalistlə söhbətində deyir: «Mən heç vaxt heç kimə səs verməmişəm, çünki mən bu sistemi xoşlamıram, amma bu dəfə bütün ailəmi gətirəcəyəm ki, Əhmədinejatın opponentlərindən birinə səs verək».
Tanınmış İran aktrisası Leyli Rəşidi deyir ki, Əhmədinejatın daha 4 il qalması fəlakət olar. «Bu hökumətin dönəmində orta təbəqə çürüyür»-deyə Rəşidi davam edir: «Biz Əhmədinejatı iri səs çoxluğu ilə qovmalıyıq, yoxsa hamımız batacağıq».
Qəzet yazır ki, adətən siyasətə qarışmaqdan çəkinən xeyli adam – məşhur sənət adamları, idmançılar və alimlər Rəşidinin dediklərinə qoşulub seçki kampaniyası mitinqlərində çıxışlar edirlər.
Qəzet yazır ki, İran əhalisinin 70 faizi şəhərlərdə yaşayır və onlar əhaliyə daha çox hüquqların verilməsi, şəxsi azadlıqların artırılması və başqa dövlətlərlə daha yaxşı əlaqələrin qurulması tərəfdarı kimi çıxış edirlər.
Əhmədinejatın hakimiyyəti dönəmində dövlət müəssisələrində işləyən bir çox professionallar işdən çıxarılıblar və Əhmədinejatın tərəfdarları ilə əvəzləniblər, İran iqtisadiyyatının 20 %-ni təşkil edən şəxsi sahibkarlar Çin mallarının ölkə bazarlarını bürüməsindən zərər çəkiblər, inflyasiya 30 %-ə çatıb və ölkənin paytaxtında ev qiymətləri ikiqat artıb.
Qəzet qeyd edir ki, belə bir şəraitdə Əhmədinejatın prezident seçkilərindəki rəqibləri – keçmiş baş nazir Mir Hüseyn Musəvi və din xadimi Mehdi Karrubi xalqa daha yaxşı gələcək vəd edərək seçki kampaniyası aparırlar. Onlar söz verirlər ki, hakimiyyətə gəldikləri təqdirdə Əhmədinejat prezident olandan bəri İranın əsas şəhərlərində fəaliyyətə başlamış «əxlaq polisini» ləğv edəcəklər.
Həmin bu əxlaq polisi şəhərin gur yerlərində, iri mağazaların girəcəklərində dayanaraq minlərlə qadını «İslama zidd geyimlərdə gəzmək» ittihamı ilə həbs edib polis məntəqələrinə aparmışdır.
Tina – jurnalistin müsahibə aldığı digər bir yerli sakin deyir ki, belə addımlar adamlar arasında vahimə atmosferi yaradır ki, keçmiş prezident Məhəmməd Xatəminin dövründə belə bir şey yox idi. Müəllif onu da qeyd edir ki, hazırda Xatəmi Əhmədinejatın opponenti Mir Hüseyn Musəvini müdafiə edir.
// Qorxmaz Əsgərov, Azadlıq Radiosu
GENƏL İLƏTİŞMƏ 3: İRAN YETGİLİLƏRİN GÜNEY AZƏRBAYCANLILARIN İNSAN HAQLARINI POZMAQDA ALTI AYLIQ GERİYƏ UZANAN HADİSƏLƏRİN KÖTÜ
GENƏL İLƏTİŞMƏ 3: İRAN YETGİLİLƏRİN GÜNEY AZƏRBAYCANLILARIN İNSAN HAQLARINI POZMAQDA ALTI AYLIQ GERİYƏ UZANAN HADİSƏLƏRİN KÖTÜYÜ
Sunduğumuz son İlətişmədən bəri (Say: 512/2008, İlaygün: 23 Dekabr 2008), hüzurlarınıza yalnız bir İlətişmə təqdim etmişik (Say: 513/2008, İlaygün: 13 Mart 2008). İlk növbədə, özümüz qəbul edirik ki, bunlardakı tək-tük bilgilər İran yetgililəri tərəfindən Güney Azərbaycana qarşı insan haqlarını tapdama qəzov-qədərlərinə qarşılıqlı bilgi deyil. İmkanatımızın az olduğuna görə bilgilərin altı aylıq kötüyü belədir:
Məruz qalan Güney Azərbaycan çalışanlarının haqqında İlətişmələr: bu fərdlərin insan haqlarının tapdanmasına qarşı İlətişmə suna bilmədiyimiz üçün, yerində Cədvəl 1 ilkin bilgi olsa da hüzurlarınıza təqdim olunur.
Qabaqkı İlətişmələr üçün Son-durum: baxmayaraq ki, Güney Azərbaycanlı vicdan dustaqlarının bəziləri buraxılmışlar, azadlıqda ikən də onların insan haqları vaxt-aşırı tapdanmaqda. Misal üçün, cənab Abbas Leysanlın iş-yerinin adını Çənli Bel-dən dəyişdirtmə tələbi ilə İran yetgililəri tərəfindən dönə-dönə basqılara məruz qalmış.
Cərəyandakı İran başxanlıq seçgi kampaniyalarının Güney Azərbaycanda calatdığı cəhətlər: bu il İrandakı başxanlıq seçgilərində bir qəribə durum ortaya çıxdı. Bu da odur ki, İran yetgililəri başlarını irqçilik qınlarına dürtüb və irqçi siyasətlərini yürüdərək, Güney Azərbaycan Milli Hərəkəti bu dəfə samballı bir qüvvə olaraq çıxış etməkdədir. Bu dönə-seçgilərdə başqa boyutlar belədir: (i) adayların birisi, yəni Dr əkbər ələmi, İran Milli Məclisinin qabaqkı Təbriz Təmsilçisi, özünü aday elan etdi bir halda ki, o özünü İran milliyətli Azərbaycan köklü bilir. (ii) Dr ələmi şəxsiyyəti toxunulmazlığı ilə adlımdır və bu da İran siyasətçiləri üçün bir təbərrükdür (nadir tapıntı) və eləcə də bu özəllik onun mövqeyini zəiflətdi. (iii) İstər-istəməz bu özəllik ilə Dr ələmi hakim hizbüllah milis sistemində müəmmalı bir sima kimi görükürdü. (iv) Dr ələmi bir tərəfdən İran ölkədarlıq sistemini tənqid etdi, bir tərəfdən də Azərbaycana söykəndi və o biri tərəfdən də İran əgəmənliyini özü ilə sürütlədi. Buna baxmayaraq, Azərbaycan milli hərəkətindən ona dəstək qrupları da ortaya çıxdı, lakin İran Seçgi Məqamları onaylama nəticələrini təkmənalı elam etməkdən yayındılar (imtina etdiler) və Dr ələminin adaylığını asılqan etmək ilə onun insan haqlarını pozdular. Bu xüsusda sizə bir İlətişmə sunacağıq.
İranın Qabaqkı başxanı aqa-ye Xatəmi Azərbaycan milli toxunulmazlığına təhqir sırıtlaması: İran yetgililəri Azərbaycan millətinin toxunulmazlığına təhqir sırıtlamaq ilə yinə də xırtlağa dək batlağa cummaqda, sanki May 2006 epizoddan heç bir dərs almamışlar. Bu yeni qalmaqal epizodun yaradanı İran İslam Respublikasının qabaqkı başxanı aqa-ye Xatəmidir. O heç bir dövlət işgüzarına yaxışmayan yaramaz sözləri dilə gətirməyə cəsarət etmiş, özü də üzdən iraq beynəlxalq səviyyədə mədəniyyətlər diyaloqu aparmaq iddialarında bulunan bir adamcığaz. Olsun ki, o filmi danmaqda yuxa naziklikdə bəyaniyyə buraxsın, lakin o həqiqəti qavraya bilmir və xüsusda bir İlətişmə hazırlamaqdayıq ki, Güney Azərbaycanın qəzəbini və etiraz məharətini göstərir.
Ümid edirik ki, cərəyanda olan olayları gözünüz önündə canlandıra bildik və bir sözlə İran yetgililərin tək-cığaz “ariya” irqi üstünlüyü adı ilə yürütdükləri siyasəti bir daha sizə göstərə bildik. Bu bilgiləndirmə ilə Güney Azərbaycanın müqəddəratı ilə sizi tanış etmək və dəstəyinizi səfərbər etmək niyyətindəyik. Qabaqcadan qayğınız üçün minnətdarıq.
Hörmət ilə
Əli Taşkənt
Dünya Azərbaycanlılarının Haqlarını Müdafiə Komitəsi
Say (No.): 515/2009
laygün (Date): 31 May 2009
The Office of High Commissioner for Human Rights, Geneva ,
Please circulate this letter to:
· The Working Group on Arbitrary Detention
· Special Rapporteur on contemporary forms of racism, racial discrimination, xenophobia and related intolerance
· The Independent Expert on Minority Issues
CC Mr. Drewery Dyke and Mrs. Ann Harrison, Amnesty International, London
Also: Human Rights Watch and Human Rights Server
Dear sir/madam,
GENERAL COMMUNICATION 3: OVERVIEW FOR SIX MONTHS BACKLOG OF VIOLATION OF HUMAN RIGHTS OF SOUTHERN AZERBAIJANIS BY IRANIAN AUTHORITIES
Since our last Communication (Ref: 512/2008 on 23 December 2008), we have only submitted one Communication (Ref: 513/2008 on 13 March 2009) but we admit that this is completely disproportionate with the ordeals inflicted on human rights of the nation of Southern Azerbaijan by the ruling Iranian authorities. Due to the limitations of resources, our backlog consists of:
Communications on individual Southern Azerbaijani activists: as we are unable to provide you communications for individuals whose human rights have been violated by the Iranian authorities; Table 1 compiles summary basic information instead.
Updates on our previous communications: despite the release of some of the Southern Azerbaijani prisoners of conscience, their human rights are being violated whilst in freedom. For instance, there was insistence by the Iranian authorities ordering Mr. Abbas Leysanli to change the name of his business from Chenli Bel (Azerbaijani words meaning Misty Outskirts but has the connotation of Camelot).
Implications of the ongoing presidential campaign on national rights of Southern Azerbaijan: this year the campaign for presidential elections in Iran has created a curious situation, as the National Movement of Southern Azerbaijan is a force to be reckoned with but the Iranian authorities are still spearheading with their singular racist policy in favour of the Farsi-speaking nation. The added dimension in this round of electioneering campaigns are (i) one of the candidates, Dr Ekber E’lemi (Akbar Aalami), was a past Member of the Iranian Parliament representing Tebriz, who acknowledges himself to be an Iranian national but of ethnic Azerbaijani, and (ii) Dr E’lemi is renowned to have a high personal integrity, unusual for Iranian politicians and therefore at disadvantage for his nomination to be ratified; (iii) he was therefore enigmatic for the Iranian authorities, as Dr E’lemi’s personal integrity was a threat to arbitrary governance established by nebulous Iranian Hezbollah paramilitary forces; and (iv) Dr E’lemi criticised the Iranian system but swore his allegiance to Azerbaijan, though his reform package was tantamount to overhauling the Farsi hegemony. In spite of this, a group of Azerbaijani activists pledged their support to Dr E’lemi but the Iranian authorities contrived an ambiguous outcome for not ratifying Dr E’lemi candidature violating his human rights. We are due to submit a Communication to this end.
The response to an ongoing explicit insult by the former Iranian president Khatami on the national integrity of Azerbaijan : Iranian authorities have done it again by contriving another racist insult to the national integrity of Azerbaijan , reminiscent of the episode in May 2006! The centre of controversy in this episode is Mr. Khatami, a former president of the Islamic Republic of Iran, who uttered words of jokes, unworthy of a president, particularly a president who prides himself for his international engagement on the so called the dialogue of civilisations. He may have issued a flimsy denial of the published film but this is far from truth and we are preparing a Communication on the skilful reaction of Southern Azerbaijan , balancing their fury with measured protests.
We hope that the above provides you with a glimpse of ongoing events, where the Iranian authorities are spearheading their singular policies to promote their so called “Aryan” race. We are keen on your awareness for the national and human rights of Southern Azerbaijan . We thank you in advance for your care.
Yours faithfully,
Eli Tashkent
For and on behalf of
The Committee for the Defence of the Rights of World Azerbaijanis
Table 1 Collective Account of Violations of Human Rights of Iranian Authorities against Southern Azerbaijani Individuals
Sources we acknowlede using the information published by monthly reports of ADAPP: http://www.adapp.info/monthly-report)
A. Ordeals against Prisoners of Conscience
No.
Victim’s Name
City
Overview
1
Ibrahim Nuri (17)
Eher
Azerbaijani ethnic rights activist; sentenced for 10 month of suspended jail for his past activities.
2
Meherrem Kamrani
Eher / Urmu
Azerbaijani cultural activists arrested in March 2006; detained for 20 days by agents of Intelligence Services in Eher; charged with “propaganda against the regime” for distributing articles and also for participating in meetings deemed illegal; tried on April 11, 2009.
3
Saleh Molla Abbasi
Eher
Azerbaijani cultural activists arrested in March 2006; detained for 45 days by agents of Intelligence Services in Eher; charged with “propaganda against the regime” for distributing articles and also for participating in meetings deemed illegal; tried on April 11, 2009.
4
Ramin Sadiqi Esl
Erdebil
Azerbaijani ethnic rights activist; arrested on 5 Feb 09 and detained on 12 April 09 by Intelligence service; were tortured while indetention
5
Mehemmed Sadiqi
Erdebil
Azerbaijani ethnic rights activist; arrested on 6 April 09 but released on bail on 14 March 09.
6
Vedud Esedi
Edebil / Resht
Trial finished on 28 Feb 09 with a sentence of one year charged with charged with “propaganda against regime” and “propaganda of ethnicity.”
7
Beytullah Berzger
Khiyov
Azerbaijani ethnic rights activist; charged with “propaganda against the regime” and “propaganda of ethnicity by distributing articles” for past activities; was sentenced to five months’ this year but suspended imprisonment.
8
Eli Huseyni-Nejad,
Maki
Azerbaijani ethnic rights activist; arrested on 4 April 09; to serve an 8 month arbitrary sentence for his protests.
9
Mejid Makuyi
Maki
Azerbaijani ethnic rights activist; a student of Esfahan’s Malek Eshter University; charged with “establishing or membership in illegal organizations in order to organize activities against national security;” sentenced to one year of imprisonment in addition to two years of suspended imprisonment.
10
Hojjetulislam Ezimi Qedim
Qum
An Azerbaijani ethnic rights activist and clergyman; released from prison for his ethnic activities on 26 April 2009
11
Husein Rahimi
Resht
Trial finished on 28 Feb 09 with a sentence of one year charged with charged with “propaganda against regime” and “propaganda of ethnicity.”
12
Abdulla Abbasi Javan
Sulduz / Tehran
Was released on 25 February 09, after 105 days of detention in Evin Prison; just one day after the death of his ailing mother. For more info see Our Communication: Ref: 511/2008 on 23 December 2008.
13
Hemid Valai
An Azerbaijani writer and human rights activist; Charged with “propaganda against the regime;” tried in the Tabriz Revolutionary Court ; sentenced to three months of imprisonment and nine months of suspended imprisonment. See also our earlier Communication Ref: 499/2008 on 5 August 2008.
14
Iraj Heseni
Tebriz
Azerbaijani ethnic rights activist; charged with “violation of public order” and “participating in illegal demonstrations,” the outcome of his appeal was an arbitrary sentence of two years of imprisonment.
15
Mehemmed Jerrahi
Tebriz
Azerbaijani Labour activist; sentenced in March 2009 for 4 month of suspended jail for his past activities.
16
Naghi Ehmedi Azer
Tebriz
Cultural activist and writer; arrested on 4 April 09 and detained by security forces
17
Qulam Nejefi
Tebriz
An Azerbaijani ethnic rights activist; charged with “propaganda against the regime;” tried in the Tabriz Revolutionary Court ; sentenced to three months of imprisonment and nine months of suspended imprisonment
18
Vehid Shekhbaghli
Tebriz
Arrested on 24 December 2008 and was detained in Tabriz Prison for49 days; charged with “movement against national security” as well as “violation of public order” a graduate student in economics and a former member of the Arman Student Organization; released on bail ($50,000) after of detention.
19
Aydin khajeyi
Tebriz
Azerbaijani student activists; tried on January 18, 2009 in a closed court; but was not made public; charged with “establishing or membership in illegal organizations in order to organize activities against national security;” sentenced to one year of imprisonment in addition to two years of suspended imprisonment; see our Communication Ref: 498/2008 on 2 August 2008.
20
Ehsan Nejefi-Neseb
21
Emir Merdani
22
Feraz Zehtab
23
Sejjad Radmehr
B. Iranian Persecution of Azerbaijani Elevi Religious Minorities
1
Mehdi Qasimzade,
Suffe25red execution on 3 March 2009. See our Communication: Ref:513/2009 on 13 March 2009
2
Yunis Aghayan,
He is at a death row. See our Communication: Ref:513/2009 on 13 March 2009
3
Abdulla Qasimzade,
See our Communication: Ref:513/2009 on 13 March 2009 for more background information. They are imprisoned arbitrarily and transferred illegally to a remote prison in a Farsi-speaking Iranian city.
4
Bakhsheli Mehemmedi
5
Sehendeli Mehemmedi
C. The Onslaught of the Iranian Authorities against Sourthern Azerbaijani Sunni Minorities in Qizil Kheneye, Urmu, a provincial capital in Southern Azerbaijan
1
Allahverdi Aslani
Sunni villagers of Qizil Khanaya in Urmu, gathered to prevent the redirection of the village’s underground water supplies for industrial consumption, were charged with “violation of public order” and “revolting against government officials;” Iranian police forces opened fire on 14 January 14 09 against the unarmed demonstrators, attacked th
e farmers with tear gas, and hundreds of farmers were rounded up; more than 30 people were detained for more than 10 days; some of the detainees were wounded, the detainees were interrogated and tortured before being released; their trial was held in February 2009. The politically motivated arbitrary sentences varied up to 2 years of imprisonment; fine, lashing and exile.
Qizil Kheneye is a village with population 2,000, located 30 kilometres north of the Urmu city. The people are mainly Sunni Muslims—Sunni Azerbaijanis—who are called “Sunni Turks” or “Kuresunni,” by other Azerbaijanis. They live mainly in Erdebil province as well as in Western Azerbaijan province. Sunni Azerbaijanis in Iran are subject to both ethnic and religious discriminations.
2
Behruz Mejidi
3
Berzad Nizami Efshar
4
Behraz Yaqubzade
5
Ekber Rustemi
6
Esger Qara Hajilu
7
Eyyub Ezizpur
8
Heyder Eli Elipur
9
Hebibulla Ehmedi
10
Hojjetulla Ehmedi
11
Huseyn Vahabzade
12
Hojjat Mukerrem
13
Mahad Nizami Efshar
14
Me’raj Elipur
15
Mehdi Ismaili
16
Mehemmed Eshrafi
17
Mehemmed Jeferi
18
Mehemmed Menafzade
19
Mehemmed Nizami Efshar
20
Mehemmed Semedzade
21
Mejid Quluzade
22
Murtaza Jeferi
23
Seid Jeferpur,
24
Suleyman Ibrahimi
25
Ziyad Jeferpur
D. “Name-cleansing” Campaign of the Iranian Authorities Against Turkic Names and other Suppressions
1
Even though the Interior Ministry declared that the order to change Turkish names on Azerbaijani shops to Persian no longer valid after Azerbaijani members of parliament objected, in some cities and towns of Azerbaijan, authorities force shop owners to do so anyway. In some cities, authorities close down shops with Turkish names.
2
Recently in Erdebil, authorities ordered Abbas Leysanli, a prominent Azerbaijani ethnic rights activist, to change his shop name “Chenli Bel”. He was issued the warrant on 19 March 2009 and was told that his shop will be shut down if he does not change the name.
3
In Sulduz (Naghadeh) another Azerbaijani city, the barber shop of Efshin Puyende has been shut down because of its name “Gozellik Salonu,” which is in Azerbaijani Turkic. The authorities also cancelled his work licence.
4
The music education Centre, “Azerbaijan” directed by Hesen Demirchi, was closed down. This is the third time that this centre has been shuttered by authorities.
Authorities Undermining Student’s Education on Grounds of Activities for National (Ethic) Rights
1
Qadir Kiyani
Was refused of admittance to postgraduate studies i March 2009 by the Iranian ministry of Science, Research, and Technology; when Kiyani questioned for the reason, the authority’s response was that he was refused on grounds of his activities for defence of Azerbaijani ethnic rights.
2
Emin Imami
These students were denied of postgraduate studies in the university of Tebriz in March 2009 on grounds of their activities for defence of Azerbaijani ethnic rights.
3
Mehdi Haj-Mehemmedi
4
Habib Babazade
5
Nadir Mehd Qarabagh
6
Ms. Nahid Babazade
7
Semed Pashai
8
Yashar Keremi
Repression against Journals
1
Yaghish
shut down by the cultural council of the Urmu University before its first release. According to Editor-in-chief Emir Qehrremani, the periodical was disallowed on grounds repeating the name of another disallowed periodical with similar objectives of tackling ethnic rights.
2
Achiq Soz
These student periodicals have all suffered similar fate of closure since 2008.
3
Anayurdu
4
Araz
5
Aydin Gelecek
6
Bulud
7
Gunesh
8
Isil Ay
9
Khelej
10
Kimlik
11
Nesim
12
Oyanish
13
Ozluk
14
Sayan
15
Settar Khan
16
Telenger
17
Ulus
18
Yagish
19
Yarpaq
GENƏL İLƏTİŞMƏ 3: İRAN YETGİLİLƏRİN GÜNEY AZƏRBAYCANLILARIN İNSAN HAQLARINI POZMAQDA ALTI AYLIQ GERİYƏ UZANAN HADİSƏLƏRİN KÖTÜYÜ
Sunduğumuz son İlətişmədən bəri (Say: 512/2008, İlaygün: 23 Dekabr 2008), hüzurlarınıza yalnız bir İlətişmə təqdim etmişik (Say: 513/2008, İlaygün: 13 Mart 2008). İlk növbədə, özümüz qəbul edirik ki, bunlardakı tək-tük bilgilər İran yetgililəri tərəfindən Güney Azərbaycana qarşı insan haqlarını tapdama qəzov-qədərlərinə qarşılıqlı bilgi deyil. İmkanatımızın az olduğuna görə bilgilərin altı aylıq kötüyü belədir:
Məruz qalan Güney Azərbaycan çalışanlarının haqqında İlətişmələr: bu fərdlərin insan haqlarının tapdanmasına qarşı İlətişmə suna bilmədiyimiz üçün, yerində Cədvəl 1 ilkin bilgi olsa da hüzurlarınıza təqdim olunur.
Qabaqkı İlətişmələr üçün Son-durum: baxmayaraq ki, Güney Azərbaycanlı vicdan dustaqlarının bəziləri buraxılmışlar, azadlıqda ikən də onların insan haqları vaxt-aşırı tapdanmaqda. Misal üçün, cənab Abbas Leysanlın iş-yerinin adını Çənli Bel-dən dəyişdirtmə tələbi ilə İran yetgililəri tərəfindən dönə-dönə basqılara məruz qalmış.
Cərəyandakı İran başxanlıq seçgi kampaniyalarının Güney Azərbaycanda calatdığı cəhətlər: bu il İrandakı başxanlıq seçgilərində bir qəribə durum ortaya çıxdı. Bu da odur ki, İran yetgililəri başlarını irqçilik qınlarına dürtüb və irqçi siyasətlərini yürüdərək, Güney Azərbaycan Milli Hərəkəti bu dəfə samballı bir qüvvə olaraq çıxış etməkdədir. Bu dönə-seçgilərdə başqa boyutlar belədir: (i) adayların birisi, yəni Dr əkbər ələmi, İran Milli Məclisinin qabaqkı Təbriz Təmsilçisi, özünü aday elan etdi bir halda ki, o özünü İran milliyətli Azərbaycan köklü bilir. (ii) Dr ələmi şəxsiyyəti toxunulmazlığı ilə adlımdır və bu da İran siyasətçiləri üçün bir təbərrükdür (nadir tapıntı) və eləcə də bu özəllik onun mövqeyini zəiflətdi. (iii) İstər-istəməz bu özəllik ilə Dr ələmi hakim hizbüllah milis sistemində müəmmalı bir sima kimi görükürdü. (iv) Dr ələmi bir tərəfdən İran ölkədarlıq sistemini tənqid etdi, bir tərəfdən də Azərbaycana söykəndi və o biri tərəfdən də İran əgəmənliyini özü ilə sürütlədi. Buna baxmayaraq, Azərbaycan milli hərəkətindən ona dəstək qrupları da ortaya çıxdı, lakin İran Seçgi Məqamları onaylama nəticələrini təkmənalı elam etməkdən yayındılar (imtina etdiler) və Dr ələminin adaylığını asılqan etmək ilə onun insan haqlarını pozdular. Bu xüsusda sizə bir İlətişmə sunacağıq.
İranın Qabaqkı başxanı aqa-ye Xatəmi Azərbaycan milli toxunulmazlığına təhqir sırıtlaması: İran yetgililəri Azərbaycan millətinin toxunulmazlığına təhqir sırıtlamaq ilə yinə də xırtlağa dək batlağa cummaqda, sanki May 2006 epizoddan heç bir dərs almamışlar. Bu yeni qalmaqal epizodun yaradanı İran İslam Respublikasının qabaqkı başxanı aqa-ye Xatəmidir. O heç bir dövlət işgüzarına yaxışmayan yaramaz sözləri dilə gətirməyə cəsarət etmiş, özü də üzdən iraq beynəlxalq səviyyədə mədəniyyətlər diyaloqu aparmaq iddialarında bulunan bir adamcığaz. Olsun ki, o filmi danmaqda yuxa naziklikdə bəyaniyyə buraxsın, lakin o həqiqəti qavraya bilmir və xüsusda bir İlətişmə hazırlamaqdayıq ki, Güney Azərbaycanın qəzəbini və etiraz məharətini göstərir.
Ümid edirik ki, cərəyanda olan olayları gözünüz önündə canlandıra bildik və bir sözlə İran yetgililərin tək-cığaz “ariya” irqi üstünlüyü adı ilə yürütdükləri siyasəti bir daha sizə göstərə bildik. Bu bilgiləndirmə ilə Güney Azərbaycanın müqəddəratı ilə sizi tanış etmək və dəstəyinizi səfərbər etmək niyyətindəyik. Qabaqcadan qayğınız üçün minnətdarıq.
Hörmət ilə
Əli Taşkənt
Dünya Azərbaycanlılarının Haqlarını Müdafiə Komitəsi
Say (No.): 515/2009
laygün (Date): 31 May 2009
The Office of High Commissioner for Human Rights, Geneva ,
Please circulate this letter to:
· The Working Group on Arbitrary Detention
· Special Rapporteur on contemporary forms of racism, racial discrimination, xenophobia and related intolerance
· The Independent Expert on Minority Issues
CC Mr. Drewery Dyke and Mrs. Ann Harrison, Amnesty International, London
Also: Human Rights Watch and Human Rights Server
Dear sir/madam,
GENERAL COMMUNICATION 3: OVERVIEW FOR SIX MONTHS BACKLOG OF VIOLATION OF HUMAN RIGHTS OF SOUTHERN AZERBAIJANIS BY IRANIAN AUTHORITIES
Since our last Communication (Ref: 512/2008 on 23 December 2008), we have only submitted one Communication (Ref: 513/2008 on 13 March 2009) but we admit that this is completely disproportionate with the ordeals inflicted on human rights of the nation of Southern Azerbaijan by the ruling Iranian authorities. Due to the limitations of resources, our backlog consists of:
Communications on individual Southern Azerbaijani activists: as we are unable to provide you communications for individuals whose human rights have been violated by the Iranian authorities; Table 1 compiles summary basic information instead.
Updates on our previous communications: despite the release of some of the Southern Azerbaijani prisoners of conscience, their human rights are being violated whilst in freedom. For instance, there was insistence by the Iranian authorities ordering Mr. Abbas Leysanli to change the name of his business from Chenli Bel (Azerbaijani words meaning Misty Outskirts but has the connotation of Camelot).
Implications of the ongoing presidential campaign on national rights of Southern Azerbaijan: this year the campaign for presidential elections in Iran has created a curious situation, as the National Movement of Southern Azerbaijan is a force to be reckoned with but the Iranian authorities are still spearheading with their singular racist policy in favour of the Farsi-speaking nation. The added dimension in this round of electioneering campaigns are (i) one of the candidates, Dr Ekber E’lemi (Akbar Aalami), was a past Member of the Iranian Parliament representing Tebriz, who acknowledges himself to be an Iranian national but of ethnic Azerbaijani, and (ii) Dr E’lemi is renowned to have a high personal integrity, unusual for Iranian politicians and therefore at disadvantage for his nomination to be ratified; (iii) he was therefore enigmatic for the Iranian authorities, as Dr E’lemi’s personal integrity was a threat to arbitrary governance established by nebulous Iranian Hezbollah paramilitary forces; and (iv) Dr E’lemi criticised the Iranian system but swore his allegiance to Azerbaijan, though his reform package was tantamount to overhauling the Farsi hegemony. In spite of this, a group of Azerbaijani activists pledged their support to Dr E’lemi but the Iranian authorities contrived an ambiguous outcome for not ratifying Dr E’lemi candidature violating his human rights. We are due to submit a Communication to this end.
The response to an ongoing explicit insult by the former Iranian president Khatami on the national integrity of Azerbaijan : Iranian authorities have done it again by contriving another racist insult to the national integrity of Azerbaijan , reminiscent of the episode in May 2006! The centre of controversy in this episode is Mr. Khatami, a former president of the Islamic Republic of Iran, who uttered words of jokes, unworthy of a president, particularly a president who prides himself for his international engagement on the so called the dialogue of civilisations. He may have issued a flimsy denial of the published film but this is far from truth and we are preparing a Communication on the skilful reaction of Southern Azerbaijan , balancing their fury with measured protests.
We hope that the above provides you with a glimpse of ongoing events, where the Iranian authorities are spearheading their singular policies to promote their so called “Aryan” race. We are keen on your awareness for the national and human rights of Southern Azerbaijan . We thank you in advance for your care.
Yours faithfully,
Eli Tashkent
For and on behalf of
The Committee for the Defence of the Rights of World Azerbaijanis
Table 1 Collective Account of Violations of Human Rights of Iranian Authorities against Southern Azerbaijani Individuals
Sources we acknowlede using the information published by monthly reports of ADAPP: http://www.adapp.info/monthly-report)
A. Ordeals against Prisoners of Conscience
No.
Victim’s Name
City
Overview
1
Ibrahim Nuri (17)
Eher
Azerbaijani ethnic rights activist; sentenced for 10 month of suspended jail for his past activities.
2
Meherrem Kamrani
Eher / Urmu
Azerbaijani cultural activists arrested in March 2006; detained for 20 days by agents of Intelligence Services in Eher; charged with “propaganda against the regime” for distributing articles and also for participating in meetings deemed illegal; tried on April 11, 2009.
3
Saleh Molla Abbasi
Eher
Azerbaijani cultural activists arrested in March 2006; detained for 45 days by agents of Intelligence Services in Eher; charged with “propaganda against the regime” for distributing articles and also for participating in meetings deemed illegal; tried on April 11, 2009.
4
Ramin Sadiqi Esl
Erdebil
Azerbaijani ethnic rights activist; arrested on 5 Feb 09 and detained on 12 April 09 by Intelligence service; were tortured while indetention
5
Mehemmed Sadiqi
Erdebil
Azerbaijani ethnic rights activist; arrested on 6 April 09 but released on bail on 14 March 09.
6
Vedud Esedi
Edebil / Resht
Trial finished on 28 Feb 09 with a sentence of one year charged with charged with “propaganda against regime” and “propaganda of ethnicity.”
7
Beytullah Berzger
Khiyov
Azerbaijani ethnic rights activist; charged with “propaganda against the regime” and “propaganda of ethnicity by distributing articles” for past activities; was sentenced to five months’ this year but suspended imprisonment.
8
Eli Huseyni-Nejad,
Maki
Azerbaijani ethnic rights activist; arrested on 4 April 09; to serve an 8 month arbitrary sentence for his protests.
9
Mejid Makuyi
Maki
Azerbaijani ethnic rights activist; a student of Esfahan’s Malek Eshter University; charged with “establishing or membership in illegal organizations in order to organize activities against national security;” sentenced to one year of imprisonment in addition to two years of suspended imprisonment.
10
Hojjetulislam Ezimi Qedim
Qum
An Azerbaijani ethnic rights activist and clergyman; released from prison for his ethnic activities on 26 April 2009
11
Husein Rahimi
Resht
Trial finished on 28 Feb 09 with a sentence of one year charged with charged with “propaganda against regime” and “propaganda of ethnicity.”
12
Abdulla Abbasi Javan
Sulduz / Tehran
Was released on 25 February 09, after 105 days of detention in Evin Prison; just one day after the death of his ailing mother. For more info see Our Communication: Ref: 511/2008 on 23 December 2008.
13
Hemid Valai
An Azerbaijani writer and human rights activist; Charged with “propaganda against the regime;” tried in the Tabriz Revolutionary Court ; sentenced to three months of imprisonment and nine months of suspended imprisonment. See also our earlier Communication Ref: 499/2008 on 5 August 2008.
14
Iraj Heseni
Tebriz
Azerbaijani ethnic rights activist; charged with “violation of public order” and “participating in illegal demonstrations,” the outcome of his appeal was an arbitrary sentence of two years of imprisonment.
15
Mehemmed Jerrahi
Tebriz
Azerbaijani Labour activist; sentenced in March 2009 for 4 month of suspended jail for his past activities.
16
Naghi Ehmedi Azer
Tebriz
Cultural activist and writer; arrested on 4 April 09 and detained by security forces
17
Qulam Nejefi
Tebriz
An Azerbaijani ethnic rights activist; charged with “propaganda against the regime;” tried in the Tabriz Revolutionary Court ; sentenced to three months of imprisonment and nine months of suspended imprisonment
18
Vehid Shekhbaghli
Tebriz
Arrested on 24 December 2008 and was detained in Tabriz Prison for49 days; charged with “movement against national security” as well as “violation of public order” a graduate student in economics and a former member of the Arman Student Organization; released on bail ($50,000) after of detention.
19
Aydin khajeyi
Tebriz
Azerbaijani student activists; tried on January 18, 2009 in a closed court; but was not made public; charged with “establishing or membership in illegal organizations in order to organize activities against national security;” sentenced to one year of imprisonment in addition to two years of suspended imprisonment; see our Communication Ref: 498/2008 on 2 August 2008.
20
Ehsan Nejefi-Neseb
21
Emir Merdani
22
Feraz Zehtab
23
Sejjad Radmehr
B. Iranian Persecution of Azerbaijani Elevi Religious Minorities
1
Mehdi Qasimzade,
Suffe25red execution on 3 March 2009. See our Communication: Ref:513/2009 on 13 March 2009
2
Yunis Aghayan,
He is at a death row. See our Communication: Ref:513/2009 on 13 March 2009
3
Abdulla Qasimzade,
See our Communication: Ref:513/2009 on 13 March 2009 for more background information. They are imprisoned arbitrarily and transferred illegally to a remote prison in a Farsi-speaking Iranian city.
4
Bakhsheli Mehemmedi
5
Sehendeli Mehemmedi
C. The Onslaught of the Iranian Authorities against Sourthern Azerbaijani Sunni Minorities in Qizil Kheneye, Urmu, a provincial capital in Southern Azerbaijan
1
Allahverdi Aslani
Sunni villagers of Qizil Khanaya in Urmu, gathered to prevent the redirection of the village’s underground water supplies for industrial consumption, were charged with “violation of public order” and “revolting against government officials;” Iranian police forces opened fire on 14 January 14 09 against the unarmed demonstrators, attacked th
e farmers with tear gas, and hundreds of farmers were rounded up; more than 30 people were detained for more than 10 days; some of the detainees were wounded, the detainees were interrogated and tortured before being released; their trial was held in February 2009. The politically motivated arbitrary sentences varied up to 2 years of imprisonment; fine, lashing and exile.
Qizil Kheneye is a village with population 2,000, located 30 kilometres north of the Urmu city. The people are mainly Sunni Muslims—Sunni Azerbaijanis—who are called “Sunni Turks” or “Kuresunni,” by other Azerbaijanis. They live mainly in Erdebil province as well as in Western Azerbaijan province. Sunni Azerbaijanis in Iran are subject to both ethnic and religious discriminations.
2
Behruz Mejidi
3
Berzad Nizami Efshar
4
Behraz Yaqubzade
5
Ekber Rustemi
6
Esger Qara Hajilu
7
Eyyub Ezizpur
8
Heyder Eli Elipur
9
Hebibulla Ehmedi
10
Hojjetulla Ehmedi
11
Huseyn Vahabzade
12
Hojjat Mukerrem
13
Mahad Nizami Efshar
14
Me’raj Elipur
15
Mehdi Ismaili
16
Mehemmed Eshrafi
17
Mehemmed Jeferi
18
Mehemmed Menafzade
19
Mehemmed Nizami Efshar
20
Mehemmed Semedzade
21
Mejid Quluzade
22
Murtaza Jeferi
23
Seid Jeferpur,
24
Suleyman Ibrahimi
25
Ziyad Jeferpur
D. “Name-cleansing” Campaign of the Iranian Authorities Against Turkic Names and other Suppressions
1
Even though the Interior Ministry declared that the order to change Turkish names on Azerbaijani shops to Persian no longer valid after Azerbaijani members of parliament objected, in some cities and towns of Azerbaijan, authorities force shop owners to do so anyway. In some cities, authorities close down shops with Turkish names.
2
Recently in Erdebil, authorities ordered Abbas Leysanli, a prominent Azerbaijani ethnic rights activist, to change his shop name “Chenli Bel”. He was issued the warrant on 19 March 2009 and was told that his shop will be shut down if he does not change the name.
3
In Sulduz (Naghadeh) another Azerbaijani city, the barber shop of Efshin Puyende has been shut down because of its name “Gozellik Salonu,” which is in Azerbaijani Turkic. The authorities also cancelled his work licence.
4
The music education Centre, “Azerbaijan” directed by Hesen Demirchi, was closed down. This is the third time that this centre has been shuttered by authorities.
Authorities Undermining Student’s Education on Grounds of Activities for National (Ethic) Rights
1
Qadir Kiyani
Was refused of admittance to postgraduate studies i March 2009 by the Iranian ministry of Science, Research, and Technology; when Kiyani questioned for the reason, the authority’s response was that he was refused on grounds of his activities for defence of Azerbaijani ethnic rights.
2
Emin Imami
These students were denied of postgraduate studies in the university of Tebriz in March 2009 on grounds of their activities for defence of Azerbaijani ethnic rights.
3
Mehdi Haj-Mehemmedi
4
Habib Babazade
5
Nadir Mehd Qarabagh
6
Ms. Nahid Babazade
7
Semed Pashai
8
Yashar Keremi
Repression against Journals
1
Yaghish
shut down by the cultural council of the Urmu University before its first release. According to Editor-in-chief Emir Qehrremani, the periodical was disallowed on grounds repeating the name of another disallowed periodical with similar objectives of tackling ethnic rights.
2
Achiq Soz
These student periodicals have all suffered similar fate of closure since 2008.
3
Anayurdu
4
Araz
5
Aydin Gelecek
6
Bulud
7
Gunesh
8
Isil Ay
9
Khelej
10
Kimlik
11
Nesim
12
Oyanish
13
Ozluk
14
Sayan
15
Settar Khan
16
Telenger
17
Ulus
18
Yagish
19
Yarpaq
20
Yashil
21
Yol
22
Yoldash
20
Yashil
21
Yol
22
Yoldash
Sunduğumuz son İlətişmədən bəri (Say: 512/2008, İlaygün: 23 Dekabr 2008), hüzurlarınıza yalnız bir İlətişmə təqdim etmişik (Say: 513/2008, İlaygün: 13 Mart 2008). İlk növbədə, özümüz qəbul edirik ki, bunlardakı tək-tük bilgilər İran yetgililəri tərəfindən Güney Azərbaycana qarşı insan haqlarını tapdama qəzov-qədərlərinə qarşılıqlı bilgi deyil. İmkanatımızın az olduğuna görə bilgilərin altı aylıq kötüyü belədir:
Məruz qalan Güney Azərbaycan çalışanlarının haqqında İlətişmələr: bu fərdlərin insan haqlarının tapdanmasına qarşı İlətişmə suna bilmədiyimiz üçün, yerində Cədvəl 1 ilkin bilgi olsa da hüzurlarınıza təqdim olunur.
Qabaqkı İlətişmələr üçün Son-durum: baxmayaraq ki, Güney Azərbaycanlı vicdan dustaqlarının bəziləri buraxılmışlar, azadlıqda ikən də onların insan haqları vaxt-aşırı tapdanmaqda. Misal üçün, cənab Abbas Leysanlın iş-yerinin adını Çənli Bel-dən dəyişdirtmə tələbi ilə İran yetgililəri tərəfindən dönə-dönə basqılara məruz qalmış.
Cərəyandakı İran başxanlıq seçgi kampaniyalarının Güney Azərbaycanda calatdığı cəhətlər: bu il İrandakı başxanlıq seçgilərində bir qəribə durum ortaya çıxdı. Bu da odur ki, İran yetgililəri başlarını irqçilik qınlarına dürtüb və irqçi siyasətlərini yürüdərək, Güney Azərbaycan Milli Hərəkəti bu dəfə samballı bir qüvvə olaraq çıxış etməkdədir. Bu dönə-seçgilərdə başqa boyutlar belədir: (i) adayların birisi, yəni Dr əkbər ələmi, İran Milli Məclisinin qabaqkı Təbriz Təmsilçisi, özünü aday elan etdi bir halda ki, o özünü İran milliyətli Azərbaycan köklü bilir. (ii) Dr ələmi şəxsiyyəti toxunulmazlığı ilə adlımdır və bu da İran siyasətçiləri üçün bir təbərrükdür (nadir tapıntı) və eləcə də bu özəllik onun mövqeyini zəiflətdi. (iii) İstər-istəməz bu özəllik ilə Dr ələmi hakim hizbüllah milis sistemində müəmmalı bir sima kimi görükürdü. (iv) Dr ələmi bir tərəfdən İran ölkədarlıq sistemini tənqid etdi, bir tərəfdən də Azərbaycana söykəndi və o biri tərəfdən də İran əgəmənliyini özü ilə sürütlədi. Buna baxmayaraq, Azərbaycan milli hərəkətindən ona dəstək qrupları da ortaya çıxdı, lakin İran Seçgi Məqamları onaylama nəticələrini təkmənalı elam etməkdən yayındılar (imtina etdiler) və Dr ələminin adaylığını asılqan etmək ilə onun insan haqlarını pozdular. Bu xüsusda sizə bir İlətişmə sunacağıq.
İranın Qabaqkı başxanı aqa-ye Xatəmi Azərbaycan milli toxunulmazlığına təhqir sırıtlaması: İran yetgililəri Azərbaycan millətinin toxunulmazlığına təhqir sırıtlamaq ilə yinə də xırtlağa dək batlağa cummaqda, sanki May 2006 epizoddan heç bir dərs almamışlar. Bu yeni qalmaqal epizodun yaradanı İran İslam Respublikasının qabaqkı başxanı aqa-ye Xatəmidir. O heç bir dövlət işgüzarına yaxışmayan yaramaz sözləri dilə gətirməyə cəsarət etmiş, özü də üzdən iraq beynəlxalq səviyyədə mədəniyyətlər diyaloqu aparmaq iddialarında bulunan bir adamcığaz. Olsun ki, o filmi danmaqda yuxa naziklikdə bəyaniyyə buraxsın, lakin o həqiqəti qavraya bilmir və xüsusda bir İlətişmə hazırlamaqdayıq ki, Güney Azərbaycanın qəzəbini və etiraz məharətini göstərir.
Ümid edirik ki, cərəyanda olan olayları gözünüz önündə canlandıra bildik və bir sözlə İran yetgililərin tək-cığaz “ariya” irqi üstünlüyü adı ilə yürütdükləri siyasəti bir daha sizə göstərə bildik. Bu bilgiləndirmə ilə Güney Azərbaycanın müqəddəratı ilə sizi tanış etmək və dəstəyinizi səfərbər etmək niyyətindəyik. Qabaqcadan qayğınız üçün minnətdarıq.
Hörmət ilə
Əli Taşkənt
Dünya Azərbaycanlılarının Haqlarını Müdafiə Komitəsi
Say (No.): 515/2009
laygün (Date): 31 May 2009
The Office of High Commissioner for Human Rights, Geneva ,
Please circulate this letter to:
· The Working Group on Arbitrary Detention
· Special Rapporteur on contemporary forms of racism, racial discrimination, xenophobia and related intolerance
· The Independent Expert on Minority Issues
CC Mr. Drewery Dyke and Mrs. Ann Harrison, Amnesty International, London
Also: Human Rights Watch and Human Rights Server
Dear sir/madam,
GENERAL COMMUNICATION 3: OVERVIEW FOR SIX MONTHS BACKLOG OF VIOLATION OF HUMAN RIGHTS OF SOUTHERN AZERBAIJANIS BY IRANIAN AUTHORITIES
Since our last Communication (Ref: 512/2008 on 23 December 2008), we have only submitted one Communication (Ref: 513/2008 on 13 March 2009) but we admit that this is completely disproportionate with the ordeals inflicted on human rights of the nation of Southern Azerbaijan by the ruling Iranian authorities. Due to the limitations of resources, our backlog consists of:
Communications on individual Southern Azerbaijani activists: as we are unable to provide you communications for individuals whose human rights have been violated by the Iranian authorities; Table 1 compiles summary basic information instead.
Updates on our previous communications: despite the release of some of the Southern Azerbaijani prisoners of conscience, their human rights are being violated whilst in freedom. For instance, there was insistence by the Iranian authorities ordering Mr. Abbas Leysanli to change the name of his business from Chenli Bel (Azerbaijani words meaning Misty Outskirts but has the connotation of Camelot).
Implications of the ongoing presidential campaign on national rights of Southern Azerbaijan: this year the campaign for presidential elections in Iran has created a curious situation, as the National Movement of Southern Azerbaijan is a force to be reckoned with but the Iranian authorities are still spearheading with their singular racist policy in favour of the Farsi-speaking nation. The added dimension in this round of electioneering campaigns are (i) one of the candidates, Dr Ekber E’lemi (Akbar Aalami), was a past Member of the Iranian Parliament representing Tebriz, who acknowledges himself to be an Iranian national but of ethnic Azerbaijani, and (ii) Dr E’lemi is renowned to have a high personal integrity, unusual for Iranian politicians and therefore at disadvantage for his nomination to be ratified; (iii) he was therefore enigmatic for the Iranian authorities, as Dr E’lemi’s personal integrity was a threat to arbitrary governance established by nebulous Iranian Hezbollah paramilitary forces; and (iv) Dr E’lemi criticised the Iranian system but swore his allegiance to Azerbaijan, though his reform package was tantamount to overhauling the Farsi hegemony. In spite of this, a group of Azerbaijani activists pledged their support to Dr E’lemi but the Iranian authorities contrived an ambiguous outcome for not ratifying Dr E’lemi candidature violating his human rights. We are due to submit a Communication to this end.
The response to an ongoing explicit insult by the former Iranian president Khatami on the national integrity of Azerbaijan : Iranian authorities have done it again by contriving another racist insult to the national integrity of Azerbaijan , reminiscent of the episode in May 2006! The centre of controversy in this episode is Mr. Khatami, a former president of the Islamic Republic of Iran, who uttered words of jokes, unworthy of a president, particularly a president who prides himself for his international engagement on the so called the dialogue of civilisations. He may have issued a flimsy denial of the published film but this is far from truth and we are preparing a Communication on the skilful reaction of Southern Azerbaijan , balancing their fury with measured protests.
We hope that the above provides you with a glimpse of ongoing events, where the Iranian authorities are spearheading their singular policies to promote their so called “Aryan” race. We are keen on your awareness for the national and human rights of Southern Azerbaijan . We thank you in advance for your care.
Yours faithfully,
Eli Tashkent
For and on behalf of
The Committee for the Defence of the Rights of World Azerbaijanis
Table 1 Collective Account of Violations of Human Rights of Iranian Authorities against Southern Azerbaijani Individuals
Sources we acknowlede using the information published by monthly reports of ADAPP: http://www.adapp.info/monthly-report)
A. Ordeals against Prisoners of Conscience
No.
Victim’s Name
City
Overview
1
Ibrahim Nuri (17)
Eher
Azerbaijani ethnic rights activist; sentenced for 10 month of suspended jail for his past activities.
2
Meherrem Kamrani
Eher / Urmu
Azerbaijani cultural activists arrested in March 2006; detained for 20 days by agents of Intelligence Services in Eher; charged with “propaganda against the regime” for distributing articles and also for participating in meetings deemed illegal; tried on April 11, 2009.
3
Saleh Molla Abbasi
Eher
Azerbaijani cultural activists arrested in March 2006; detained for 45 days by agents of Intelligence Services in Eher; charged with “propaganda against the regime” for distributing articles and also for participating in meetings deemed illegal; tried on April 11, 2009.
4
Ramin Sadiqi Esl
Erdebil
Azerbaijani ethnic rights activist; arrested on 5 Feb 09 and detained on 12 April 09 by Intelligence service; were tortured while indetention
5
Mehemmed Sadiqi
Erdebil
Azerbaijani ethnic rights activist; arrested on 6 April 09 but released on bail on 14 March 09.
6
Vedud Esedi
Edebil / Resht
Trial finished on 28 Feb 09 with a sentence of one year charged with charged with “propaganda against regime” and “propaganda of ethnicity.”
7
Beytullah Berzger
Khiyov
Azerbaijani ethnic rights activist; charged with “propaganda against the regime” and “propaganda of ethnicity by distributing articles” for past activities; was sentenced to five months’ this year but suspended imprisonment.
8
Eli Huseyni-Nejad,
Maki
Azerbaijani ethnic rights activist; arrested on 4 April 09; to serve an 8 month arbitrary sentence for his protests.
9
Mejid Makuyi
Maki
Azerbaijani ethnic rights activist; a student of Esfahan’s Malek Eshter University; charged with “establishing or membership in illegal organizations in order to organize activities against national security;” sentenced to one year of imprisonment in addition to two years of suspended imprisonment.
10
Hojjetulislam Ezimi Qedim
Qum
An Azerbaijani ethnic rights activist and clergyman; released from prison for his ethnic activities on 26 April 2009
11
Husein Rahimi
Resht
Trial finished on 28 Feb 09 with a sentence of one year charged with charged with “propaganda against regime” and “propaganda of ethnicity.”
12
Abdulla Abbasi Javan
Sulduz / Tehran
Was released on 25 February 09, after 105 days of detention in Evin Prison; just one day after the death of his ailing mother. For more info see Our Communication: Ref: 511/2008 on 23 December 2008.
13
Hemid Valai
An Azerbaijani writer and human rights activist; Charged with “propaganda against the regime;” tried in the Tabriz Revolutionary Court ; sentenced to three months of imprisonment and nine months of suspended imprisonment. See also our earlier Communication Ref: 499/2008 on 5 August 2008.
14
Iraj Heseni
Tebriz
Azerbaijani ethnic rights activist; charged with “violation of public order” and “participating in illegal demonstrations,” the outcome of his appeal was an arbitrary sentence of two years of imprisonment.
15
Mehemmed Jerrahi
Tebriz
Azerbaijani Labour activist; sentenced in March 2009 for 4 month of suspended jail for his past activities.
16
Naghi Ehmedi Azer
Tebriz
Cultural activist and writer; arrested on 4 April 09 and detained by security forces
17
Qulam Nejefi
Tebriz
An Azerbaijani ethnic rights activist; charged with “propaganda against the regime;” tried in the Tabriz Revolutionary Court ; sentenced to three months of imprisonment and nine months of suspended imprisonment
18
Vehid Shekhbaghli
Tebriz
Arrested on 24 December 2008 and was detained in Tabriz Prison for49 days; charged with “movement against national security” as well as “violation of public order” a graduate student in economics and a former member of the Arman Student Organization; released on bail ($50,000) after of detention.
19
Aydin khajeyi
Tebriz
Azerbaijani student activists; tried on January 18, 2009 in a closed court; but was not made public; charged with “establishing or membership in illegal organizations in order to organize activities against national security;” sentenced to one year of imprisonment in addition to two years of suspended imprisonment; see our Communication Ref: 498/2008 on 2 August 2008.
20
Ehsan Nejefi-Neseb
21
Emir Merdani
22
Feraz Zehtab
23
Sejjad Radmehr
B. Iranian Persecution of Azerbaijani Elevi Religious Minorities
1
Mehdi Qasimzade,
Suffe25red execution on 3 March 2009. See our Communication: Ref:513/2009 on 13 March 2009
2
Yunis Aghayan,
He is at a death row. See our Communication: Ref:513/2009 on 13 March 2009
3
Abdulla Qasimzade,
See our Communication: Ref:513/2009 on 13 March 2009 for more background information. They are imprisoned arbitrarily and transferred illegally to a remote prison in a Farsi-speaking Iranian city.
4
Bakhsheli Mehemmedi
5
Sehendeli Mehemmedi
C. The Onslaught of the Iranian Authorities against Sourthern Azerbaijani Sunni Minorities in Qizil Kheneye, Urmu, a provincial capital in Southern Azerbaijan
1
Allahverdi Aslani
Sunni villagers of Qizil Khanaya in Urmu, gathered to prevent the redirection of the village’s underground water supplies for industrial consumption, were charged with “violation of public order” and “revolting against government officials;” Iranian police forces opened fire on 14 January 14 09 against the unarmed demonstrators, attacked th
e farmers with tear gas, and hundreds of farmers were rounded up; more than 30 people were detained for more than 10 days; some of the detainees were wounded, the detainees were interrogated and tortured before being released; their trial was held in February 2009. The politically motivated arbitrary sentences varied up to 2 years of imprisonment; fine, lashing and exile.
Qizil Kheneye is a village with population 2,000, located 30 kilometres north of the Urmu city. The people are mainly Sunni Muslims—Sunni Azerbaijanis—who are called “Sunni Turks” or “Kuresunni,” by other Azerbaijanis. They live mainly in Erdebil province as well as in Western Azerbaijan province. Sunni Azerbaijanis in Iran are subject to both ethnic and religious discriminations.
2
Behruz Mejidi
3
Berzad Nizami Efshar
4
Behraz Yaqubzade
5
Ekber Rustemi
6
Esger Qara Hajilu
7
Eyyub Ezizpur
8
Heyder Eli Elipur
9
Hebibulla Ehmedi
10
Hojjetulla Ehmedi
11
Huseyn Vahabzade
12
Hojjat Mukerrem
13
Mahad Nizami Efshar
14
Me’raj Elipur
15
Mehdi Ismaili
16
Mehemmed Eshrafi
17
Mehemmed Jeferi
18
Mehemmed Menafzade
19
Mehemmed Nizami Efshar
20
Mehemmed Semedzade
21
Mejid Quluzade
22
Murtaza Jeferi
23
Seid Jeferpur,
24
Suleyman Ibrahimi
25
Ziyad Jeferpur
D. “Name-cleansing” Campaign of the Iranian Authorities Against Turkic Names and other Suppressions
1
Even though the Interior Ministry declared that the order to change Turkish names on Azerbaijani shops to Persian no longer valid after Azerbaijani members of parliament objected, in some cities and towns of Azerbaijan, authorities force shop owners to do so anyway. In some cities, authorities close down shops with Turkish names.
2
Recently in Erdebil, authorities ordered Abbas Leysanli, a prominent Azerbaijani ethnic rights activist, to change his shop name “Chenli Bel”. He was issued the warrant on 19 March 2009 and was told that his shop will be shut down if he does not change the name.
3
In Sulduz (Naghadeh) another Azerbaijani city, the barber shop of Efshin Puyende has been shut down because of its name “Gozellik Salonu,” which is in Azerbaijani Turkic. The authorities also cancelled his work licence.
4
The music education Centre, “Azerbaijan” directed by Hesen Demirchi, was closed down. This is the third time that this centre has been shuttered by authorities.
Authorities Undermining Student’s Education on Grounds of Activities for National (Ethic) Rights
1
Qadir Kiyani
Was refused of admittance to postgraduate studies i March 2009 by the Iranian ministry of Science, Research, and Technology; when Kiyani questioned for the reason, the authority’s response was that he was refused on grounds of his activities for defence of Azerbaijani ethnic rights.
2
Emin Imami
These students were denied of postgraduate studies in the university of Tebriz in March 2009 on grounds of their activities for defence of Azerbaijani ethnic rights.
3
Mehdi Haj-Mehemmedi
4
Habib Babazade
5
Nadir Mehd Qarabagh
6
Ms. Nahid Babazade
7
Semed Pashai
8
Yashar Keremi
Repression against Journals
1
Yaghish
shut down by the cultural council of the Urmu University before its first release. According to Editor-in-chief Emir Qehrremani, the periodical was disallowed on grounds repeating the name of another disallowed periodical with similar objectives of tackling ethnic rights.
2
Achiq Soz
These student periodicals have all suffered similar fate of closure since 2008.
3
Anayurdu
4
Araz
5
Aydin Gelecek
6
Bulud
7
Gunesh
8
Isil Ay
9
Khelej
10
Kimlik
11
Nesim
12
Oyanish
13
Ozluk
14
Sayan
15
Settar Khan
16
Telenger
17
Ulus
18
Yagish
19
Yarpaq
GENƏL İLƏTİŞMƏ 3: İRAN YETGİLİLƏRİN GÜNEY AZƏRBAYCANLILARIN İNSAN HAQLARINI POZMAQDA ALTI AYLIQ GERİYƏ UZANAN HADİSƏLƏRİN KÖTÜYÜ
Sunduğumuz son İlətişmədən bəri (Say: 512/2008, İlaygün: 23 Dekabr 2008), hüzurlarınıza yalnız bir İlətişmə təqdim etmişik (Say: 513/2008, İlaygün: 13 Mart 2008). İlk növbədə, özümüz qəbul edirik ki, bunlardakı tək-tük bilgilər İran yetgililəri tərəfindən Güney Azərbaycana qarşı insan haqlarını tapdama qəzov-qədərlərinə qarşılıqlı bilgi deyil. İmkanatımızın az olduğuna görə bilgilərin altı aylıq kötüyü belədir:
Məruz qalan Güney Azərbaycan çalışanlarının haqqında İlətişmələr: bu fərdlərin insan haqlarının tapdanmasına qarşı İlətişmə suna bilmədiyimiz üçün, yerində Cədvəl 1 ilkin bilgi olsa da hüzurlarınıza təqdim olunur.
Qabaqkı İlətişmələr üçün Son-durum: baxmayaraq ki, Güney Azərbaycanlı vicdan dustaqlarının bəziləri buraxılmışlar, azadlıqda ikən də onların insan haqları vaxt-aşırı tapdanmaqda. Misal üçün, cənab Abbas Leysanlın iş-yerinin adını Çənli Bel-dən dəyişdirtmə tələbi ilə İran yetgililəri tərəfindən dönə-dönə basqılara məruz qalmış.
Cərəyandakı İran başxanlıq seçgi kampaniyalarının Güney Azərbaycanda calatdığı cəhətlər: bu il İrandakı başxanlıq seçgilərində bir qəribə durum ortaya çıxdı. Bu da odur ki, İran yetgililəri başlarını irqçilik qınlarına dürtüb və irqçi siyasətlərini yürüdərək, Güney Azərbaycan Milli Hərəkəti bu dəfə samballı bir qüvvə olaraq çıxış etməkdədir. Bu dönə-seçgilərdə başqa boyutlar belədir: (i) adayların birisi, yəni Dr əkbər ələmi, İran Milli Məclisinin qabaqkı Təbriz Təmsilçisi, özünü aday elan etdi bir halda ki, o özünü İran milliyətli Azərbaycan köklü bilir. (ii) Dr ələmi şəxsiyyəti toxunulmazlığı ilə adlımdır və bu da İran siyasətçiləri üçün bir təbərrükdür (nadir tapıntı) və eləcə də bu özəllik onun mövqeyini zəiflətdi. (iii) İstər-istəməz bu özəllik ilə Dr ələmi hakim hizbüllah milis sistemində müəmmalı bir sima kimi görükürdü. (iv) Dr ələmi bir tərəfdən İran ölkədarlıq sistemini tənqid etdi, bir tərəfdən də Azərbaycana söykəndi və o biri tərəfdən də İran əgəmənliyini özü ilə sürütlədi. Buna baxmayaraq, Azərbaycan milli hərəkətindən ona dəstək qrupları da ortaya çıxdı, lakin İran Seçgi Məqamları onaylama nəticələrini təkmənalı elam etməkdən yayındılar (imtina etdiler) və Dr ələminin adaylığını asılqan etmək ilə onun insan haqlarını pozdular. Bu xüsusda sizə bir İlətişmə sunacağıq.
İranın Qabaqkı başxanı aqa-ye Xatəmi Azərbaycan milli toxunulmazlığına təhqir sırıtlaması: İran yetgililəri Azərbaycan millətinin toxunulmazlığına təhqir sırıtlamaq ilə yinə də xırtlağa dək batlağa cummaqda, sanki May 2006 epizoddan heç bir dərs almamışlar. Bu yeni qalmaqal epizodun yaradanı İran İslam Respublikasının qabaqkı başxanı aqa-ye Xatəmidir. O heç bir dövlət işgüzarına yaxışmayan yaramaz sözləri dilə gətirməyə cəsarət etmiş, özü də üzdən iraq beynəlxalq səviyyədə mədəniyyətlər diyaloqu aparmaq iddialarında bulunan bir adamcığaz. Olsun ki, o filmi danmaqda yuxa naziklikdə bəyaniyyə buraxsın, lakin o həqiqəti qavraya bilmir və xüsusda bir İlətişmə hazırlamaqdayıq ki, Güney Azərbaycanın qəzəbini və etiraz məharətini göstərir.
Ümid edirik ki, cərəyanda olan olayları gözünüz önündə canlandıra bildik və bir sözlə İran yetgililərin tək-cığaz “ariya” irqi üstünlüyü adı ilə yürütdükləri siyasəti bir daha sizə göstərə bildik. Bu bilgiləndirmə ilə Güney Azərbaycanın müqəddəratı ilə sizi tanış etmək və dəstəyinizi səfərbər etmək niyyətindəyik. Qabaqcadan qayğınız üçün minnətdarıq.
Hörmət ilə
Əli Taşkənt
Dünya Azərbaycanlılarının Haqlarını Müdafiə Komitəsi
Say (No.): 515/2009
laygün (Date): 31 May 2009
The Office of High Commissioner for Human Rights, Geneva ,
Please circulate this letter to:
· The Working Group on Arbitrary Detention
· Special Rapporteur on contemporary forms of racism, racial discrimination, xenophobia and related intolerance
· The Independent Expert on Minority Issues
CC Mr. Drewery Dyke and Mrs. Ann Harrison, Amnesty International, London
Also: Human Rights Watch and Human Rights Server
Dear sir/madam,
GENERAL COMMUNICATION 3: OVERVIEW FOR SIX MONTHS BACKLOG OF VIOLATION OF HUMAN RIGHTS OF SOUTHERN AZERBAIJANIS BY IRANIAN AUTHORITIES
Since our last Communication (Ref: 512/2008 on 23 December 2008), we have only submitted one Communication (Ref: 513/2008 on 13 March 2009) but we admit that this is completely disproportionate with the ordeals inflicted on human rights of the nation of Southern Azerbaijan by the ruling Iranian authorities. Due to the limitations of resources, our backlog consists of:
Communications on individual Southern Azerbaijani activists: as we are unable to provide you communications for individuals whose human rights have been violated by the Iranian authorities; Table 1 compiles summary basic information instead.
Updates on our previous communications: despite the release of some of the Southern Azerbaijani prisoners of conscience, their human rights are being violated whilst in freedom. For instance, there was insistence by the Iranian authorities ordering Mr. Abbas Leysanli to change the name of his business from Chenli Bel (Azerbaijani words meaning Misty Outskirts but has the connotation of Camelot).
Implications of the ongoing presidential campaign on national rights of Southern Azerbaijan: this year the campaign for presidential elections in Iran has created a curious situation, as the National Movement of Southern Azerbaijan is a force to be reckoned with but the Iranian authorities are still spearheading with their singular racist policy in favour of the Farsi-speaking nation. The added dimension in this round of electioneering campaigns are (i) one of the candidates, Dr Ekber E’lemi (Akbar Aalami), was a past Member of the Iranian Parliament representing Tebriz, who acknowledges himself to be an Iranian national but of ethnic Azerbaijani, and (ii) Dr E’lemi is renowned to have a high personal integrity, unusual for Iranian politicians and therefore at disadvantage for his nomination to be ratified; (iii) he was therefore enigmatic for the Iranian authorities, as Dr E’lemi’s personal integrity was a threat to arbitrary governance established by nebulous Iranian Hezbollah paramilitary forces; and (iv) Dr E’lemi criticised the Iranian system but swore his allegiance to Azerbaijan, though his reform package was tantamount to overhauling the Farsi hegemony. In spite of this, a group of Azerbaijani activists pledged their support to Dr E’lemi but the Iranian authorities contrived an ambiguous outcome for not ratifying Dr E’lemi candidature violating his human rights. We are due to submit a Communication to this end.
The response to an ongoing explicit insult by the former Iranian president Khatami on the national integrity of Azerbaijan : Iranian authorities have done it again by contriving another racist insult to the national integrity of Azerbaijan , reminiscent of the episode in May 2006! The centre of controversy in this episode is Mr. Khatami, a former president of the Islamic Republic of Iran, who uttered words of jokes, unworthy of a president, particularly a president who prides himself for his international engagement on the so called the dialogue of civilisations. He may have issued a flimsy denial of the published film but this is far from truth and we are preparing a Communication on the skilful reaction of Southern Azerbaijan , balancing their fury with measured protests.
We hope that the above provides you with a glimpse of ongoing events, where the Iranian authorities are spearheading their singular policies to promote their so called “Aryan” race. We are keen on your awareness for the national and human rights of Southern Azerbaijan . We thank you in advance for your care.
Yours faithfully,
Eli Tashkent
For and on behalf of
The Committee for the Defence of the Rights of World Azerbaijanis
Table 1 Collective Account of Violations of Human Rights of Iranian Authorities against Southern Azerbaijani Individuals
Sources we acknowlede using the information published by monthly reports of ADAPP: http://www.adapp.info/monthly-report)
A. Ordeals against Prisoners of Conscience
No.
Victim’s Name
City
Overview
1
Ibrahim Nuri (17)
Eher
Azerbaijani ethnic rights activist; sentenced for 10 month of suspended jail for his past activities.
2
Meherrem Kamrani
Eher / Urmu
Azerbaijani cultural activists arrested in March 2006; detained for 20 days by agents of Intelligence Services in Eher; charged with “propaganda against the regime” for distributing articles and also for participating in meetings deemed illegal; tried on April 11, 2009.
3
Saleh Molla Abbasi
Eher
Azerbaijani cultural activists arrested in March 2006; detained for 45 days by agents of Intelligence Services in Eher; charged with “propaganda against the regime” for distributing articles and also for participating in meetings deemed illegal; tried on April 11, 2009.
4
Ramin Sadiqi Esl
Erdebil
Azerbaijani ethnic rights activist; arrested on 5 Feb 09 and detained on 12 April 09 by Intelligence service; were tortured while indetention
5
Mehemmed Sadiqi
Erdebil
Azerbaijani ethnic rights activist; arrested on 6 April 09 but released on bail on 14 March 09.
6
Vedud Esedi
Edebil / Resht
Trial finished on 28 Feb 09 with a sentence of one year charged with charged with “propaganda against regime” and “propaganda of ethnicity.”
7
Beytullah Berzger
Khiyov
Azerbaijani ethnic rights activist; charged with “propaganda against the regime” and “propaganda of ethnicity by distributing articles” for past activities; was sentenced to five months’ this year but suspended imprisonment.
8
Eli Huseyni-Nejad,
Maki
Azerbaijani ethnic rights activist; arrested on 4 April 09; to serve an 8 month arbitrary sentence for his protests.
9
Mejid Makuyi
Maki
Azerbaijani ethnic rights activist; a student of Esfahan’s Malek Eshter University; charged with “establishing or membership in illegal organizations in order to organize activities against national security;” sentenced to one year of imprisonment in addition to two years of suspended imprisonment.
10
Hojjetulislam Ezimi Qedim
Qum
An Azerbaijani ethnic rights activist and clergyman; released from prison for his ethnic activities on 26 April 2009
11
Husein Rahimi
Resht
Trial finished on 28 Feb 09 with a sentence of one year charged with charged with “propaganda against regime” and “propaganda of ethnicity.”
12
Abdulla Abbasi Javan
Sulduz / Tehran
Was released on 25 February 09, after 105 days of detention in Evin Prison; just one day after the death of his ailing mother. For more info see Our Communication: Ref: 511/2008 on 23 December 2008.
13
Hemid Valai
An Azerbaijani writer and human rights activist; Charged with “propaganda against the regime;” tried in the Tabriz Revolutionary Court ; sentenced to three months of imprisonment and nine months of suspended imprisonment. See also our earlier Communication Ref: 499/2008 on 5 August 2008.
14
Iraj Heseni
Tebriz
Azerbaijani ethnic rights activist; charged with “violation of public order” and “participating in illegal demonstrations,” the outcome of his appeal was an arbitrary sentence of two years of imprisonment.
15
Mehemmed Jerrahi
Tebriz
Azerbaijani Labour activist; sentenced in March 2009 for 4 month of suspended jail for his past activities.
16
Naghi Ehmedi Azer
Tebriz
Cultural activist and writer; arrested on 4 April 09 and detained by security forces
17
Qulam Nejefi
Tebriz
An Azerbaijani ethnic rights activist; charged with “propaganda against the regime;” tried in the Tabriz Revolutionary Court ; sentenced to three months of imprisonment and nine months of suspended imprisonment
18
Vehid Shekhbaghli
Tebriz
Arrested on 24 December 2008 and was detained in Tabriz Prison for49 days; charged with “movement against national security” as well as “violation of public order” a graduate student in economics and a former member of the Arman Student Organization; released on bail ($50,000) after of detention.
19
Aydin khajeyi
Tebriz
Azerbaijani student activists; tried on January 18, 2009 in a closed court; but was not made public; charged with “establishing or membership in illegal organizations in order to organize activities against national security;” sentenced to one year of imprisonment in addition to two years of suspended imprisonment; see our Communication Ref: 498/2008 on 2 August 2008.
20
Ehsan Nejefi-Neseb
21
Emir Merdani
22
Feraz Zehtab
23
Sejjad Radmehr
B. Iranian Persecution of Azerbaijani Elevi Religious Minorities
1
Mehdi Qasimzade,
Suffe25red execution on 3 March 2009. See our Communication: Ref:513/2009 on 13 March 2009
2
Yunis Aghayan,
He is at a death row. See our Communication: Ref:513/2009 on 13 March 2009
3
Abdulla Qasimzade,
See our Communication: Ref:513/2009 on 13 March 2009 for more background information. They are imprisoned arbitrarily and transferred illegally to a remote prison in a Farsi-speaking Iranian city.
4
Bakhsheli Mehemmedi
5
Sehendeli Mehemmedi
C. The Onslaught of the Iranian Authorities against Sourthern Azerbaijani Sunni Minorities in Qizil Kheneye, Urmu, a provincial capital in Southern Azerbaijan
1
Allahverdi Aslani
Sunni villagers of Qizil Khanaya in Urmu, gathered to prevent the redirection of the village’s underground water supplies for industrial consumption, were charged with “violation of public order” and “revolting against government officials;” Iranian police forces opened fire on 14 January 14 09 against the unarmed demonstrators, attacked th
e farmers with tear gas, and hundreds of farmers were rounded up; more than 30 people were detained for more than 10 days; some of the detainees were wounded, the detainees were interrogated and tortured before being released; their trial was held in February 2009. The politically motivated arbitrary sentences varied up to 2 years of imprisonment; fine, lashing and exile.
Qizil Kheneye is a village with population 2,000, located 30 kilometres north of the Urmu city. The people are mainly Sunni Muslims—Sunni Azerbaijanis—who are called “Sunni Turks” or “Kuresunni,” by other Azerbaijanis. They live mainly in Erdebil province as well as in Western Azerbaijan province. Sunni Azerbaijanis in Iran are subject to both ethnic and religious discriminations.
2
Behruz Mejidi
3
Berzad Nizami Efshar
4
Behraz Yaqubzade
5
Ekber Rustemi
6
Esger Qara Hajilu
7
Eyyub Ezizpur
8
Heyder Eli Elipur
9
Hebibulla Ehmedi
10
Hojjetulla Ehmedi
11
Huseyn Vahabzade
12
Hojjat Mukerrem
13
Mahad Nizami Efshar
14
Me’raj Elipur
15
Mehdi Ismaili
16
Mehemmed Eshrafi
17
Mehemmed Jeferi
18
Mehemmed Menafzade
19
Mehemmed Nizami Efshar
20
Mehemmed Semedzade
21
Mejid Quluzade
22
Murtaza Jeferi
23
Seid Jeferpur,
24
Suleyman Ibrahimi
25
Ziyad Jeferpur
D. “Name-cleansing” Campaign of the Iranian Authorities Against Turkic Names and other Suppressions
1
Even though the Interior Ministry declared that the order to change Turkish names on Azerbaijani shops to Persian no longer valid after Azerbaijani members of parliament objected, in some cities and towns of Azerbaijan, authorities force shop owners to do so anyway. In some cities, authorities close down shops with Turkish names.
2
Recently in Erdebil, authorities ordered Abbas Leysanli, a prominent Azerbaijani ethnic rights activist, to change his shop name “Chenli Bel”. He was issued the warrant on 19 March 2009 and was told that his shop will be shut down if he does not change the name.
3
In Sulduz (Naghadeh) another Azerbaijani city, the barber shop of Efshin Puyende has been shut down because of its name “Gozellik Salonu,” which is in Azerbaijani Turkic. The authorities also cancelled his work licence.
4
The music education Centre, “Azerbaijan” directed by Hesen Demirchi, was closed down. This is the third time that this centre has been shuttered by authorities.
Authorities Undermining Student’s Education on Grounds of Activities for National (Ethic) Rights
1
Qadir Kiyani
Was refused of admittance to postgraduate studies i March 2009 by the Iranian ministry of Science, Research, and Technology; when Kiyani questioned for the reason, the authority’s response was that he was refused on grounds of his activities for defence of Azerbaijani ethnic rights.
2
Emin Imami
These students were denied of postgraduate studies in the university of Tebriz in March 2009 on grounds of their activities for defence of Azerbaijani ethnic rights.
3
Mehdi Haj-Mehemmedi
4
Habib Babazade
5
Nadir Mehd Qarabagh
6
Ms. Nahid Babazade
7
Semed Pashai
8
Yashar Keremi
Repression against Journals
1
Yaghish
shut down by the cultural council of the Urmu University before its first release. According to Editor-in-chief Emir Qehrremani, the periodical was disallowed on grounds repeating the name of another disallowed periodical with similar objectives of tackling ethnic rights.
2
Achiq Soz
These student periodicals have all suffered similar fate of closure since 2008.
3
Anayurdu
4
Araz
5
Aydin Gelecek
6
Bulud
7
Gunesh
8
Isil Ay
9
Khelej
10
Kimlik
11
Nesim
12
Oyanish
13
Ozluk
14
Sayan
15
Settar Khan
16
Telenger
17
Ulus
18
Yagish
19
Yarpaq
20
Yashil
21
Yol
22
Yoldash
20
Yashil
21
Yol
22
Yoldash
Pakistan yaxın günlərdə Talibana qarşı əməliyyatların başa çatdırılacağını bildirir
Pakistanın Müdafiə Naziri Seyd Atar Əli bildirib ki, hökumət qüvvələri ölkənin şimal-qərbində yerləşən Svat vadisi və qonşu ərazilərdə Taliban döyüşçulərinə qarşı əməliyyatları 2- 3 gün ərzində başa çatdıracaq.
Müdafiə nazirliklərinin rəsmilərinin Sinqapurda keçirilən illik yığıincaqda danışan nazirin bildirdiyinə görə,Svat, Buner və qonşu əraziləridə əməliyyatların yalnız 10 faizi başa çatmamış qalır. Lakin Əli koalisiya qüvvələrinin qonşu Əfqanıstanda sabitlik yarada bilməməsindən narahatlığını ifadə edib.
Bu arada, Pakistan kəşfiyyat xidmətinin rəsmiləri bu gün Əfqanıstan sərhəddində 40 Taliban yaraqlısının öldürüldüyünü bildiriblər. Rəsmilərin veridyi məlumata görə, Cənubi Vəziristanda döyüşlər zamanı hökumət qüvvələrinin iki əsgəri həlak olub.
Müdafiə nazirliklərinin rəsmilərinin Sinqapurda keçirilən illik yığıincaqda danışan nazirin bildirdiyinə görə,Svat, Buner və qonşu əraziləridə əməliyyatların yalnız 10 faizi başa çatmamış qalır. Lakin Əli koalisiya qüvvələrinin qonşu Əfqanıstanda sabitlik yarada bilməməsindən narahatlığını ifadə edib.
Bu arada, Pakistan kəşfiyyat xidmətinin rəsmiləri bu gün Əfqanıstan sərhəddində 40 Taliban yaraqlısının öldürüldüyünü bildiriblər. Rəsmilərin veridyi məlumata görə, Cənubi Vəziristanda döyüşlər zamanı hökumət qüvvələrinin iki əsgəri həlak olub.
İÇİNDƏ 228 SƏRNİŞİN OLAN TƏYYARƏ YOXA ÇIXIB
İçində 228 nəfər olan sərnişin təyyarəsi okean üzərində yoxa çıxıb
Braziliyanın Rio de Janeyro şəhərindən Fransanın paytaxtı Parisə uçan “Airbus 330” tipli sərnişin təyyarəsi Atlantik okeanı üzərində yoxa çıxıb.
AFP-nin verdiyi məlumata görə, “Air France” şirkətinə məxsus təyyarə Bakı vaxtı ilə saat 11-də radardan itib. Parisin Şarl de Qoll hava limanından təyyarənin radioəlaqə sistemində nasazlıq yarandığını ehtimal etsələr də, bunun çox nadir hallarda baş verdiyini də etiraf ediblər. Təyyarədə 216 sərnişin və 12 ekipaj üzvü olub. Şarl de Qoll hava limanında qəza mərkəzi və “qaynar xətt” yaradılıb. /itv.az/
Braziliyanın Rio de Janeyro şəhərindən Fransanın paytaxtı Parisə uçan “Airbus 330” tipli sərnişin təyyarəsi Atlantik okeanı üzərində yoxa çıxıb.
AFP-nin verdiyi məlumata görə, “Air France” şirkətinə məxsus təyyarə Bakı vaxtı ilə saat 11-də radardan itib. Parisin Şarl de Qoll hava limanından təyyarənin radioəlaqə sistemində nasazlıq yarandığını ehtimal etsələr də, bunun çox nadir hallarda baş verdiyini də etiraf ediblər. Təyyarədə 216 sərnişin və 12 ekipaj üzvü olub. Şarl de Qoll hava limanında qəza mərkəzi və “qaynar xətt” yaradılıb. /itv.az/
Şimali İraq nefti dünya bazarına çıxarılıb
Neftin ixracına bu gün səhər saatlarından Kərkük-Ceyhan-Yumurtalıq xətti vasitəsi ilə başlanılıb
Şimali İraqdakı yerli kürd idarəçiliyi dünya bazarına neft ixracına başlayıb. Xam neftin ixracına Kərkük-Ceyhan-Yumurtalıq xətti vasitəsi ilə bu gün səhər saat 09:00-dan başlanılıb.
Türkiyənin "Cihan" informasiya agentliyinin məlumatına görə, türk enerji şirkətlərinin ortaq olduğu, mərkəzi Norveçdə olan "DNO İnternational" tərəfindən çıxarılan neftin ixracına başlanması ilə əlaqədar Ərbil şəhərində tədbir keçirilib. Mərasimə İraq prezidenti Cəlal Təlabani, Şimali İraq yerli kürd idarəçiliyinin rəhbəri Nərçivan Bərzani ilə yanaşı Türkiyə və Avropadan bir sıra qonaqlar qatılıblar. /ANS PRESS/
Şimali İraqdakı yerli kürd idarəçiliyi dünya bazarına neft ixracına başlayıb. Xam neftin ixracına Kərkük-Ceyhan-Yumurtalıq xətti vasitəsi ilə bu gün səhər saat 09:00-dan başlanılıb.
Türkiyənin "Cihan" informasiya agentliyinin məlumatına görə, türk enerji şirkətlərinin ortaq olduğu, mərkəzi Norveçdə olan "DNO İnternational" tərəfindən çıxarılan neftin ixracına başlanması ilə əlaqədar Ərbil şəhərində tədbir keçirilib. Mərasimə İraq prezidenti Cəlal Təlabani, Şimali İraq yerli kürd idarəçiliyinin rəhbəri Nərçivan Bərzani ilə yanaşı Türkiyə və Avropadan bir sıra qonaqlar qatılıblar. /ANS PRESS/
Kaydol:
Kayıtlar (Atom)
